Pismo w sprawie polityki transportowej miasta skierowane do radnych Torunia i dyrektorów UMT

RT 12/10



Chcielibyśmy przedstawić Państwu krótką refleksję związaną z kształtowaniem polityki transportowej naszego miasta na przykładzie rozwiązań zaobserwowanych w Berlinie i Holandii.
O tym jak istotne są to zagadnienia nie trzeba nikogo przekonywać, niemniej chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na to, jak ważne jest podejmowanie odpowiedzialnych decyzji w zakresie transportu miejskiego oraz jak istotna jest zrównoważona polityka transportowa i uwzględnianie potrzeb wszystkich użytkowników przestrzeni publicznej.

W dniach 16 – 22 maja 2010 członkowie Stowarzyszenia Rowerowy Toruń wzięli udział w wizycie studyjnej w Berlinie i Holandii. Wyjazd zorganizowany został przez Wrocławską Inicjatywę Rowerową w ramach projektu „Miasta dla rowerów - Rowerowa Sieć Społecznego Nadzoru”. Wzięli w nim udział przedstawiciele organizacji rowerowych z całej Polski.

Celem wyjazdu było zapoznanie się z rozwiązaniami dotyczącymi transportu rowerowego w odwiedzanych miastach. Służyły temu objazdy rowerowej infrastruktury oraz spotkania z lokalnymi urzędnikami odpowiedzialnymi za kreowanie polityki transportowej i przestrzennej miasta oraz przedstawicielami organizacji pozarządowych. Odwiedziliśmy Berlin oraz holenderskie miasta – Groningen, Drachten, Zwolle, Houten, Utrecht, Amsterdam i Veenendaal.

W trakcie naszych spotkań z urzędnikami mieliśmy okazję zapoznać się z kierunkami polityki transportowej Berlina i holenderskich miast. We wszystkich odwiedzonych miastach pojawiał się podobny schemat odnośnie kształtowania polityki transportowej miasta: konieczność ograniczania ruchu samochodowego w centrum i inwestowanie w transport rowerowy oraz komunikację publiczną. Już w latach 70-tych XX wieku podejmowano stosowne uchwały, dzięki którym zamykano centra miast dla ruchu samochodów. Oczywiście nie odbyło się to bez protestów, głównie handlowców, którzy – jak pokazał czas - niepotrzebnie obawiali się o spadek sprzedaży. Jednak osoby kreujące politykę transportową miasta postępowały stanowczo i konsekwentnie zamykały ulice dla ruchu samochodowego, jednocześnie otwierając je dla komunikacji rowerowej, pieszej i transportu publicznego.

W holenderskim Groningen, które podobnie jak Toruń jest miastem akademickim (około 180 tys. mieszkańców) udział ruchu rowerowego w ogólnym bilansie podróży sięga 60%. Taki wynik jest dla naszego miasta na dzień dzisiejszy niemożliwy. Możemy jednak brać przykład z Berlina, gdzie udział ruchu rowerowego osiąga obecnie 10%. Władze Berlina od czasu Mistrzostw Świata w piłce nożnej w 2006 roku bardzo ambitnie realizują program związany z komunikacją rowerową. Uspokojono dla ruchu samochodowego setki ulic wprowadzając strefy tempo 30; na wielu jednokierunkowych ulicach rowerzyści mogą poruszać się pod prąd. Ustawiono tysiące stojaków dla rowerów, a co najważniejsze bardzo duży nacisk położono na promocję roweru jako codziennego środka transportu w mieście. Tym sposobem ruch rowerowy w Berlinie rośnie z roku na rok, a 10% udział rowerzystów w ruchu ulicznym jest doskonale widoczny.

Jak wielokrotnie podkreślali holenderscy urzędnicy na politykę rowerową miasta składają się trzy najistotniejsze czynniki: ograniczanie ruchu samochodowego w centrum miasta, inwestowanie w odpowiedniej jakości infrastrukturę rowerową (wydzielone drogi rowerowe, pasy rowerowe w jezdni, kontrapasy rowerowe, ulice o uspokojonym ruchu – strefy zamieszkania lub tempo 30, bezpieczne stojaki i parkingi rowerowe) oraz promocja, promocja i jeszcze raz promocja roweru jako codziennego środka transportu wśród mieszkańców.

W Toruniu z roku na rok budowana infrastruktura rowerowa jest lepszej jakości, realizowany jest „Program rozwoju komunikacji rowerowej na lata 2007 – 2013”, corocznie przeznaczane są środki finansowe w budżecie miasta, jednak jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia. W Toruniu brakuje skutecznej polityki ograniczającej ruch samochodowy na Starym Mieście. Wprowadzenie dwu sezonowości parkowania to niestety krok wstecz. Obecnie na Starówce panuje parkingowy bałagan, samochody zabierają miejsce, które należałoby odzyskać dla turystów i mieszkańców. Mało atrakcyjnie wyglądają zdjęcia zabytków z listy UNESCO z samochodami na pierwszym planie. Nasze miasto ze względu na swoje położenie geograficzne, korzystny klimat oraz niewielkie odległości pomiędzy poszczególnymi dzielnicami ma szansę, aby stać się jednym z bardziej przyjaznych rowerzystom miast w Polsce. Jednak same nakłady finansowe na infrastrukturę rowerową i jej budowa to za mało, aby zachęcić mieszkańców do zmiany przyzwyczajeń komunikacyjnych.

W Toruniu brakuje szeroko pojętych akcji propagujących codzienne używanie roweru w dojazdach do szkoły czy pracy, chociażby jako alternatywy dla ulicznych korków. Brakuje edukacji wśród najmłodszych, brakuje kampanii społecznych informujących o korzyściach płynących z jazdy rowerem (zdrowotnych, finansowych, oszczędzających czas), a korzyści są dla wszystkich mieszkańców miasta. Więcej rowerzystów, to mniejsze korki, mniej problemów z parkowaniem, czystsze powietrze, cichsze ulice, więcej bezpiecznej przestrzeni dla pieszych, więcej zielonych skwerów.

Najważniejszą sprawą jest, aby Toruń jako miasto nie popełniał dużego błędu inwestując głównie w indywidualny transport samochodowy. Hasła o konieczności poszerzania ulic w nieskończoność oraz tworzenie nowych miejsc parkingowych na każdym trawniku, jako skutecznego rozwiązania problemów z zatłoczeniem ulic to mit. Pamiętajmy, że nie wszyscy mieszkańcy Torunia mają i chcą mieć samochód, że w mieście są również osoby starsze, dzieci oraz osoby, które chcą żyć w przyjaznym, bezpiecznym mieście, w którym życie nie jest podporządkowane wyłącznie samochodom.

Panuje mniemanie, że w miastach holenderskich jest inny klimat (owszem jest tam zimniej i częściej pada), inna kultura. Tam również w latach 70-tych zachłyśnięto się motoryzacją, jednak szybko podjęto kroki, aby przeciwdziałać degradacji przestrzeni publicznej miast. Obecnie do miast holenderskich przyjeżdżają delegacje z całego świata, aby czerpać z ich wiedzy dotyczącej transportu i wprowadzać sprawdzone rozwiązania w swoich krajach. Warto, aby osoby kreujące politykę transportową i przestrzenną Torunia nie bały się wprowadzać innowacyjnych rozwiązań również w naszym mieście i korzystały przy tym z jak najlepszych wzorców.

Poniżej zamieszczamy wybrane zdjęcia ilustrujące rozwiązania komunikacyjne w Berlinie i miastach holenderskich. Więcej relacji i zdjęć z wyjazdu na naszej stronie: www.rowerowytorun.com.pl. Prezentujemy również rowerową ulotkę z Gdańska LINK>> oraz LINK>>, która pokazuje, jak w warunkach polskich można promować rower jako środek codziennej komunikacji i co można robić, aby ułatwiać rowerzystom poruszanie się po mieście. Dołączamy także „Poradnik młodego rowerzysty”, który przygotowało nasze stowarzyszenie, aby zachęcać uczniów toruńskich szkół do codziennej jazdy rowerem.

Mamy nadzieję, że Toruń w przeciągu kilku najbliższych lat stanie się miastem prawdziwie przyjaznym rowerzystom. Wpływ na to będą miały decyzje podejmowane przez władze samorządowe. Liczymy, że korzystając z doświadczeń miast zachodnich wspólnie stworzymy w naszym mieście kompleksowy system infrastruktury rowerowej, który będzie mógł być wzorem dla innych polskich miast.