Obraz Frankfurtu nad Menem w oczach rowerzysty

Będąc we Frankfurcie nie dysponowałem niestety własnym jednośladem, więc musiałem zadowolić się zwiedzaniem tras rowerowych jako dwuśladowy ośmiokołowiec... Zatem uzbrojony w rolki ruszyłem w drogę, aby jak ‘Wuj Mat z podróży’ zdać Wam relację:

Moje pierwsze spostrzeżenie to ilość rowerzystów – jest ich stanowczo więcej niż w Toruniu, gdzie człowiek na rowerze, to ciągle dzieciak, dziwak albo biedak. Jeżdżą starzy i młodzi, kobiety i mężczyźni, biali i kolorowi :). A jak tylko wychodzi zza chmur słońce rowerzystów robi się naprawę dużo. Generalnie tutejszych rowerzystów podzieliłbym na dwie kategorie – tacy ‘komunikacjoniści’, czyli osoby korzystające z roweru jako zwykłego środka transportu. Ubrani są w zwykłe codzienne ciuchy, (widuje się garnitury z krawatem), wiozą torby z zakupami, kosze, torby z laptopami do pracy itp. Nie zawsze noszą kaski, choć zdarza się zobaczyć kobietę w chuście na głowie i wciśniętym na to wszystko kaskiem, ale widząc ich wieczorem zawsze zauważam elementy odblaskowe, światła, często coś odblaskowego na ubraniu, a prawie zawsze odblaskowe opaski – tutaj poszanowanie własnego życia, albo po prostu świadomość jest jakby wyższa niż u nas. Drugi rodzaj to ‘fajterzy’ – najczęściej faceci, w obcisłych, odblaskowych ciuchach, w bajeranckich kaskach (często z odblaskowym pokrowcem) na sportowych maszynach, pędzący jak przecinaki, do nich oczywiście należą kurierzy- prawdziwi magicy. Oni zawsze są z daleka widoczni, oświetleni i nie wahają się trąbić (np. Airzundem) na przechodniów. No i oczywiście są też ‘dziwacy’ – rowery niestandardowe – choppery, rowery poziome itp.

Poruszając się po mieście i najbliższej okolicy dochodzę do wniosku, że samych ścieżek jest stanowczo więcej niż u nas. Jeżeli już jakaś jest, to najczęściej jest po obu stronach jezdni (co w naszych warunkach jest wręcz ekstrawagancją) Niestety tak jak u nas nawierzchnia bywa bardzo zróżnicowana (co na rolkach szczególnie rzuca się w oczy... i nogi) i można spotkać zarówno asfalt (fakt że znacznie częściej niż u nas) jak i kostkę betonową (i to nie zawsze niefazowaną), czasem nawet bruk, albo ścieżki gruntowe. Te ostatnie spotykałem naokoło miasta, gdzie wyprowadzona jest cała sieć ścieżek, którymi co weekend poruszają się całe masy rowerzystów, biegaczy, rolkarzy i zwykłych spacerujących, są one tak znakomicie utwardzone, że bez większych problemów można przejechać na rolkach. Standardem kolorystycznym przyjętym tutaj jest czerwona kostka dla pieszych i szara dla rowerzystów, choć podobnie jak u nas, zdarza się oznaczenie odwrotne. Bardzo często spotkać można ścieżkę pieszo-rowerową ze wspólnymi przejazdami przez ulice ze światłami wzbudzanymi ręcznie, choć w miejscach gdzie idzie główna droga, ścieżka jest potraktowana także jako główna i rowerzyści nie czekają na zielone. Prawie nigdzie (przy ścieżkach dzielonych) nie zauważyłem stanowczego oddzielenia części pieszej od rowerowej, czy to w postaci obniżenia drogi, czy krawężnika, czasami jedynie widać słupki dzielące ruch pieszy od rowerowego. Ani razu nie musiałem zatrzymywać się, ba nawet zwalniać (przypomnę, że mówię o jeździe na rolkach!) przed krawężnikiem. Po prostu tutaj przy każdym przejściu dla pieszych, czy przejeździe ścieżki rowerowej przez krawężnik jest on obniżany dokładnie do poziomu gruntu, do tego stopnia, że podróżowanie po całym mieście, nie sprawia najmniejszych problemów. Niektóre ścieżki są oddzielone od części pieszej pasem zieleni i stykają się bezpośrednio z jezdnią – wtedy zawsze ścieżka jest wyżej niż jezdnia. Oznakowanie jest bardzo mocną stroną tutejszej sieci ścieżek. Oznakowanie poziome robione jest za pomocą bardzo grubej warstwy odblaskowej farby, (co na rolkach wkurza, bo grubość farby jest większa niż wysokość krawężników) rowerzyści bardzo często mogą jeździć w obie strony jednokierunkowych ulic – zarówno tych osiedlowych jak i w centrum miasta, co wyraźnie jest oznaczone, zarówno znakiem pionowym, jak i wizerunkiem rowerka wymalowanym na skrzyżowaniu – żeby widok rowerzysty nie zaskoczył kierowcy. Nie zauważyłem tu ani razu ścieżki, która urywa się nagle i ... radź sobie sam... rowerzysta zawsze bezpiecznie i jasno prowadzony jest dalej, nigdzie nie widziałem zabawnego rozwiązania, rodem z naszych dróg, gdzie ścieka kończy się przed skrzyżowaniem, a potem zaczyna na nowo za nim – często wydzielony jest specjalny pas dla rowerów – wyraźnie, grubą linią, z ‘rowerkami’, czasem oddzielona krawężnikiem. Zachęcające do jazdy na rowerze jest także to, że spośród 15 mostów, których się tu doliczyłem !wszystkie! są dostępne dla rowerzystów. Większość posiada wydzielone pasy, jeden jest dostępny tylko dla pieszych i rowerzystów (z pięknymi podjazdami), jeden w zasadzie tylko dla pieszych – ale jest winda, dzięki której można wjechać do góry bez konieczności dźwigania roweru po schodach i ostatni kolejowy – z wydzielonym pasem pieszo-rowerowym uzbrojony w specjalne rynny ułatwiające wprowadzenie roweru po schodach.
Przemieszczając się po mieście zarówno na rolkach jak i na piechotę zauważyłem, że Frankfurt także nie jest wolny od jednego z naszych problemów -samochody parkujące na ścieżce- Czasem można zauważyć ten problem, choć w wielu miejscach spotkać można zapobiegające temu słupki. Drugi z często spotykanych problemów w Polsce – piesi na ścieżkach tutaj także nie należy do rzadkości – szczególnie w samym centrum, gdzie jest ogromna ilość przyjezdnych, nawet w miejscach, gdzie część piesza oddzielona jest od części rowerowej pasmem zieleni spotkać można spacerujących nią pieszych. Niestety jest to chyba nie do uniknięcia, ale jakoś wszyscy sobie radzą.

W całym mieście spotkać można setki stojaków na rowery. Naliczyłem się kilku rodzajów stojaków, lecz najpopularniejszym (i chyba najlepszym dla rowerzystów) jest najprostszy, wykonany ze zwykłej wygiętej rury. Zwykle tego typu urządzenia ustawiane są w większych grupach i znaleźć je można przed każdym urzędem, pocztą, budynkiem administracyjnym czy uniwersyteckim, dworcem i w wielu innych miejscach. Widać, że miasto zachęca swoich mieszkańców do korzystania z tego typu środka transportu. Wydaje mi się także, że kradzież rowerów nie jest tu tak wielkim problemem – idąc przez dwa miesiące do pracy tą samą drogą codziennie widywałem przypiętego do słupa nowoczesnego citybajka. Zawsze w tym samym miejscu. U nas po kilku dniach by znikł, choć zdarzało mi się znaleźć „chrupki” czyli marne pozostałości po rowerze ciągle przypięte do stojaka, słupa, cały osprzęt możliwy do odkręcenia został odkręcony. Jednak wydaje mi się, że raczej takie przypadki pojawiają się jak roweru nikt nie rusza przez dłuższy czas, jak zaczyna rdzewieć, porzucony przez właściciela.
We Frankfurcie działają, co najmniej dwie firmy wynajmujące rowery na godziny. Jedną z nich jest DB, czyli odpowiednik naszego PKP. Rowery zapięte są na szyfrowe zapięcie, do którego dostajemy kod dzwoniąc na specjalny numer telefonu po uprzednim zarejestrowaniu się. Rozliczamy się podając przez telefon kolejny kod wyświetlony na wyświetlaczu roweru po zakończeniu naszej wyprawy. Rowery te znajduje się wszędzie i zostawia się je tam, gdzie akurat wypadło (podając oczywiście lokalizację pod koniec korzystania z roweru). Są one z daleka rozpoznawalne – widać, że są robione na zamówienie i nafaszerowane jakąś elektroniką, druga firma, którą zauważyłem na ulicach korzysta ze standardowych rowerów wyróżniających się jedynie reklamą między rurami ramy. Wynajęcie w niej roweru na godzinę kosztuje 1EUR, a na całą dobę 5EUR. Dla porównania docelowy bilet komunikacji miejskiej (umożliwiający dojazd z punktu zakupu do miejsca docelowego, dowolnym miksem połączeń autobusowych, tramwajowych, metro i kolejką podmiejską, bez robienia przerw w podróży i wykorzystując najkrótszą trasę, przy czym wszystko w granicach miejskich) kosztuje 2,2EUR, a bilet całodzienny 5,6EUR. Wynajęcie roweru w DB jest droższe, ale ciągle jest to sensowne rozwiązanie. Dodam jeszcze, że podróż z rowerem w środkach komunikacji miejskiej jest zakazana w godzinach szczytu, a w innych godzinach nie trzeba płacić dodatkowego biletu dla naszego bicykla.

Swój pobyt we Frankfurcie przerwałem na kilka dni wizytą w innym europejskim mieście – notabene naszym ‘bliźniaczym’ mieście Leiden w Holandii.
Tutaj mamy do czynienia z zupełnie inną bajką. Ci, którzy byli wiedzą o co chodzi, Ci, którzy nie byli muszą to zobaczyć, bo trudno to sobie wyobrazić rowerzyście z Polski, z Torunia. Najogólniej można by całą sytuację ująć w ten sposób, że ścieżki i infrastruktura rowerowa obejmuje całe miasto i okolice poza nim. Tutaj przewidujący urbaniści, wbrew ogólnym trendom i na przekór ekologii pobudowali także drogi dla samochodów wzdłuż głównych linii komunikacyjnych miasta :) Rower jest to urządzenie, za pomocą którego KAŻDY Holender, bez względu na wiek, płeć, czy też zamożność wykorzystuje do codziennej komunikacji. Tutaj wyjście z domu, w naturalny sposób wiąże się z wzięciem roweru. Czyli sytuacja zupełnie odwrotna niż u nas – gdzie rower jest zwykle ostatnim środkiem transportu, jaki rozważamy. Dodatkowo dla Holendra nasze powody odrzucenia tego transportu są śmieszne – tutaj jeździ się latem i zimą, przy mrozie i deszczu, jadąc do pracy (garnitur, aktówka), na zakupy (kosze, siatki, buty na obcasie), w dzień czy w nocy, na przyjęcie, czy do sąsiedniego miasta (np. 20km) W ciągu kilku dni spotkałem więcej rowerów, niż w ciągu roku w Toruniu – są to najczęściej ‘holendry’ – czyli stare, proste rowery miejskie, w których nikt nie smaruje łańcucha, nie reperuje, a których koła pompuje się raz do roku. Rowery są bardzo często zardzewiałe, często pomalowane ‘domowym’ sposobem na wszelkie możliwe kolory i ich zestawienia, bywają też oklejane gazetami, tapetami, kolorową taśmą izolacyjną, a każdy z nich, jedyny w swoim rodzaju.
Holendrzy mają specjalne przyczepki dla dwójki, czwórki i szóstki dzieci, mają rowery z wielką skrzynią między kierownicą a przednim kołem, gdzie wozi się kwiaty, dzieci albo zakupy, mają rowery poziome, rowery z dodatkowym siodełkiem na ramie dla dziecka, drugim na kierownicy a trzecim na bagażniku. Mają rowerki bez przedniego koła doczepiane do siodełka rodziców, drewniane rowerki bez pedałów, na których mali Holendrzy jeżdżą zanim dobrze zaczną chodzić. Mają tandemy i rowery trzyosobowe, na których jeżdżą najczęściej starsze małżeństwa, mają całą masę rowerów składanych. Mają hamulce bębnowe, osłony z pleksi na kierownicy jak w skuterach i planarne przerzutki. Ścieżki biegną zawsze i wszędzie – jeżeli są nie wydzielone, na ulicy, to najczęściej kolor asfaltu jest czerwony. Na rowerze jeździ się zawsze szybciej i krócej niż samochodem a postawić go można wszędzie. Stojak rowerowy stoi na każdym wolnym metrze kwadratowym Holandii – tam gdzie mamy dwa miejsca parkingowe dla samochodu, wzdłuż kanału, będą cztery stojaki na rowery. Mimo to rowerów jest zawsze więcej i są przypinane wszędzie – do mostów, do drzew, płotów, wszędzie.


Rowerzysta w Holandii ma zawsze pierwszeństwo, na każdym skrzyżowaniu, na którym nie ma świateł, ZAWSZE. Dodatkowo czymś, co niesamowicie ułatwia i zachęca do korzystania z rowerów są oznaczenia pionowe – wszędzie można znaleźć znaki dla rowerzystów informujące, w jakim kierunku i w jakiej odległości są poszczególne charakterystyczne punkty w mieście, najbliższe miejscowości itp., dlatego jak tylko wiemy, dokąd chcemy dojechać, trafimy tam bez najmniejszego problemu. Przy tym wszystkim, najbardziej mi się podoba to, o czym my czasem zapominamy walcząc z nielubiącymi nas urzędnikami i kierowcami – rower to środek transportu niesamowicie elastyczny. Na rowerze wjedziemy na każdą ulicę, po każdej nawierzchni. W Holandii bardzo często oznaczenia pasów rowerowych traktowane są symbolicznie, a rowerzyści wylewają się na boki. Czasami jeżdżą pod prąd. Niekiedy droga skręca pod kątem 90stopni, ponieważ inaczej nie dało się jej zaprojektować, czasami (w miejscach małego natężenia) jest naprawdę bardzo wąska, tak, że mijając się z innym rowerzystą trzeba dojechać maksymalnie do krawędzi i zwolnić. Nie twierdzę, że nie powinniśmy na takie szczegóły zwracać uwagi naszym urbanistom – oczywiście zawsze tam, gdzie można uniknąć tego typu utrudnień powinniśmy do tego dążyć, ale elastyczność tego środka transportu w połączeniu ze świadomością tamtejszych kierowców (jadąc samochodem musimy wiedzieć, że rower może pojawić się wszędzie), powodują, że to rowerzysta zawsze jest górą, zawsze pierwszy i zawsze bezpieczny
Pozostaje nam tylko marzyć, że kiedyś skorzystamy z doświadczenia Holendrów w naszym bliźniaczym mieście.

Pozdrawiam wszystkich, którzy od czasu do czasu lubią zostawić za sobą tylko jeden ślad.

---

Poniżej jeszcze kilka zdjęć z Frankfurtu nad Menem.