Pismo w sprawie nieprawidłowości dotyczących infrastruktury rowerowej powstałej w ramach budowy tramwaju na osiedle JAR + ODPOWIEDŹ

Toruń, 27 lipca 2023 r.

RT 5/2023

Pan Michał Zaleski

Prezydent Miasta Torunia

Dotyczy: infrastruktury rowerowej stworzonej w ramach inwestycji pn. „Budowa linii tramwajowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą do osiedla JAR"

Szanowny Panie Prezydencie,

W związku z końcowym etapem realizacji przedmiotowej inwestycji, po obserwacjach prowadzonych regularnie na placu budowy oraz po przeanalizowaniu dokumentów zamówienia publicznego (postępowanie zgodne z zapisami prawa zamówień publicznych w trybie przetargu nieograniczonego) znajdujących się pod linkiem: https://mzk-torun.ezamawiajacy.pl/pn/mzk-torun/demand/notice/public/24343/details składam następujące zapytania i wnioski.

1. Proszę o informację, dlaczego droga rowerowa wybudowana po stronie zachodniej Szosy Chełmińskiej na odcinku Plac NOT - Trasa Staromostowa ma szerokość 1,82 m. Jest to wartość niezgodna z obowiązującymi przepisami prawa; na projekcie wymiar drogi rowerowej w obrębie Placu NOT ma wartość 2,30 m. Wnioskuję zatem o zobligowanie Inwestora oraz Wykonawcy do wykonania drogi rowerowej zgodnie z obowiązującymi przepisami i projektem. Proszę o informacje w jaki sposób i do kiedy prace zostaną wykonane. Należy nadmienić, że Inwestor został powiadomiony o nieprzepisowej szerokości drogi rowerowej w trakcie trwania prac budowlanych jednak zlekceważył tę informację.
2. Proszę o informację, dlaczego po stronie zachodniej Szosy Chełmińskiej na wysokości „Uniwersamu” zmieniono przebieg drogi rowerowej tworząc „slalom” pomiędzy drzewami w sposób zagrażający bezpieczeństwu jej użytkowników przy niewystarczającej szerokości drogi rowerowej i przeszkodach w skrajni. Należy zwrócić uwagę na podcięte korzenie "ocalonych" drzew, których los może być podobny do kilku lip, które miały ocaleć - ale nie ocalały - w ciągu Al. Jana Pawła II po inwestycji realizowanej przez MZK Toruń w latach ubiegłych. Jedynym efektem pozorowanych działań mających na celu "ochronę zieleni" jest faktyczne pogorszenie parametrów infrastruktury rowerowej w centrum miasta na głównej trasie rowerowej Torunia w kierunku północnym.
3. Proszę o informację, dlaczego zieleń, która kolidowała z zaprojektowanymi elementami pasa drogowego (jezdnia, torowisko, wjazdy, parkingi, chodniki) została wycięta zgodnie z projektem, a nie wycięto zieleni, która rosła w miejscach przeznaczonych pod infrastrukturę rowerową.
4. Proszę o informację, dlaczego na etapie realizacji inwestycji zrezygnowano z pasa rowerowego/przejazdu rowerowego prowadzącego od strony Al. Solidarności w kierunku północnym. Proszę o wyjaśnienie, w jaki sposób rowerzysta powinien pokonać Plac NOT jadąc od strony Starego Miasta w kierunku Szosy Chełmińskiej oraz jak długo (czas minimum i czas maksimum) rowerzysta będzie musiał oczekiwać na światło zielone, aby pokonać ok. 40 m przez to skrzyżowanie.
5. Proszę o informację, dlaczego zrezygnowano z uwzględnionego w projekcie fragmentu drogi rowerowej po stronie wschodniej Szosy Chełmińskiej na odcinku Plac NOT - ul. Grudziądzka, a w tym miejscu wybudowano parking dla kilku samochodów.
6. Proszę o informację, dlaczego zrezygnowano z uwzględnionego w projekcie fragmentu drogi rowerowej po wschodniej stronie Szosy Chełmińskiej na odcinku od ul. Grudziądzkiej do Szosy Chełmińskiej nr 34/36.
7. Proszę o informację w jaki sposób rowerzysta ma dojechać do instytucji publicznych znajdujących się po wschodniej stronie Szosy Chełmińskiej (NFZ, US) w sytuacji, gdy nie wybudowano infrastruktury rowerowej znajdującej się w projekcie.
8. Proszę o informację w jaki sposób rowerzysta poruszający się drogą rowerową po zachodniej stronie Szosy Chełmińskiej ma zgodnie z prawem skręcić w ulicę Grudziądzką.
9. Proszę o informację w jaki sposób rowerzysta jadący po ulicy Grudziądzkiej ma wjechać na drogę rowerową znajdującą się po zachodniej stronie Szosy Chełmińskiej.
10. Proszę o informację, dlaczego pogorszono warunki dla pieszych w obrębie Targowiska Miejskiego poprzez przebudowę drogi serwisowej/placu do zawracania niezgodnie z projektem.
11. Proszę o informację, dlaczego wzdłuż ul. Długiej i na fragmencie ul. Legionów zawężono szerokość drogi rowerowej z podanej w projekcie wartości 2,5 m do 2 m.
12. Proszę o informację, dlaczego nie wykonano znajdujących się w projekcie przejazdów rowerowych przez ul. Legionów prowadzących w kierunku zajezdni autobusowej i Wydziału Gospodarki Komunalnej UMT oraz marketu.
13. Proszę o informację, dlaczego nasadzenia wzdłuż ul. Długiej wykonano tak blisko drogi rowerowej – niezgodnie z projektem - co negatywnie wpłynie na komfort i bezpieczeństwo jej użytkowników szczególnie ze względu na brak odpowiedniego utrzymania zieleni w pasach drogowych.

Jako Stowarzyszenie Rowerowy Toruń, zajmujące się promowaniem roweru jako świetnego środka transportu i rekreacji, a także odpowiednim rozwojem infrastruktury rowerowej w Toruniu i regionie od 2006 roku, z żalem spoglądamy na efekty budowy linii tramwajowej. Transport rowerowy i rekreacja rowerowa są coraz bardziej popularne w naszym mieście; z infrastruktury dla rowerów korzystają także osoby na hulajnogach elektrycznych, rowerach towarowych, rowerach trójkołowych, co powinno być uwzględniane przy jej planowaniu i budowaniu.

Niezrozumiałym dla nas jest fakt, że w ramach inwestycji, która miała na celu poprawę funkcjonowania transportu szynowego w Toruniu, pogorszono w wielu miejscach warunki dla ruchu rowerowego pomimo korzystnych rozwiązań zawartych w projekcie. Jednocześnie polepszono warunki do korzystania z samochodów tworząc dodatkowe parkingi, lewoskręty oraz zjazdy indywidualne i publiczne, których projekt zamieszczony na platformie e-zamówień MZK Toruń nie zawierał.

Kilka lat temu Toruń był jednym z polskich miast, które mogło pochwalić się jedną z najbardziej przemyślanych polityk rowerowych w kraju. Niestety po tym fakcie pozostało jedynie wspomnienie, czego koronnym dowodem jest realizacja inwestycji tramwajowej z dofinansowaniem unijnym wynoszącym ok. 190 000 000 zł.

Gdyby Inwestor i Wykonawca realizował prace dotyczące infrastruktury rowerowej zgodnie z projektem ta posiadałaby odpowiedni standard. Odejście od rozwiązań projektowych spowodowało, że duży fragment drogi rowerowej, która powstała wzdłuż Szosy Chełmińskiej nie powinien zostać oddany do użytku ze względu na niezgodność z obowiązującymi przepisami prawa. Dodatkowo ograniczono dostępność rowerem do wielu instytucji publicznych, a także utrudniono warunki do poruszania się pieszo w samym centrum miasta.

Liczę na wyczerpujące i rzetelne ustosunkowanie się Pana Prezydenta do przedmiotowego pisma oraz rozwiązanie zaistniałych problemów.

Z poważaniem

Joanna Jaroszyńska

Stowarzyszenie Rowerowy Toruń

Do wiadomości:

Zastępca Prezydenta Torunia Pan Paweł Gulewski

MZK Toruń, WGK Toruń, MZD Toruń, MPU Toruń, WSIE Toruń

Radni Miasta Torunia

Rada Okręgu Chełmińskie, Rada Okręgu Wrzosy

Załącznik

Wycinki projektu oraz zdjęcia przedstawiające rezultaty prac.

Załącznik do pisma RT 5/2023 z dnia 27 lipca 2023 r.

Na fragmencie projektu Szosy Chełmińskiej na odcinku Plac Not – ul. Grudziądzka widać wymiar drogi rowerowej po stronie zachodniej (górna część obrazka) oraz drogę rowerową po stronie wschodniej w miejscu której wybudowano parking.

Droga rowerowa po stronie zachodniej Szosy Chełmińskiej ma szerokość ok. 1,82 m zamiast podanej w projekcie wartości 2,30 m.

Drzewa kolidujące z drogą rowerową przeznaczone były w projekcie pod wycinkę. Drzewa pozostawiono przy okazji podcinając ich korzenie, a drogę rowerową o zbyt małej szerokości poprowadzono slalomem. Wydaje się, że była możliwość zachowania drzew i odpowiedniego poprowadzenia drogi rowerowej, ale wybrano wariant najgorszy i dla rowerzystów i dla drzew.

Szosa Chełmińska, strona wschodnia. W miejscu parkingu widocznego na zdjęciu powstać miała dwukierunkowa droga rowerowa, która w założeniu obsługiwać miała ul. Grudziądzką oraz prowadzić aż do wieżowców mieszczących liczne instytucje publiczne.

Fragment projektu przedstawiający drogę rowerową po wschodniej stronie Szosy Chełmińskiej na północ od ul. Grudziądzkiej (prawa strona obrazka), która nie została wybudowana.

W tym miejscu miała powstać droga rowerowa. Warto także zauważyć, że w obrębie skrzyżowania z ul. Grudziądzką zlikwidowano przejście dla pieszych przez Szosę Chełmińską w zamian wstawiając barierki.

W tym miejscu też miała powstać droga rowerowa a powstał „skalniak”.

Na projekcie droga rowerowa wzdłuż ul. Długiej powinna mieć 2,5 m, dokładnie tak jak było przed przebudową.

Droga wybudowana wzdłuż ul. Długiej na sporym fragmencie ma szerokość jedynie 2 m. Dodatkowo nasadzeń dokonano zbyt blisko drogi rowerowej.

W ciągu ul. Legionów nie wybudowano dwóch przejazdów rowerowych. Na wycinku z projektu widać przejazd rowerowy na wysokości marketu, którego nie będzie.

Na wysokości WGK UMT i MZK zgodnie z projektem także miał być przejazd rowerowy, ale również go nie wykonano.

ODPOWIEDŹ

Toruń dnia 4.08.2023 r.

WGK-TK.7240.80.2023

Pani Joanna Jaroszyńska

Stowarzyszenie Rowerowy Toruń

W odpowiedzi na pismo Stowarzyszenia Rowerowy Toruń z dnia 27 lipca 2023 r. dotyczące infrastruktury rowerowej w ramach inwestycji „Budowa linii tramwajowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą do osiedla JAR” uprzejmie wyjaśniam:

Ad.1 Nieprawdą jest, że ścieżka rowerowa na tym odcinku została wybudowana niezgodnie z przepisami prawa. Szerokość drogi rowerowej została zaprojektowana zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (tj. DZ. U. 2016 poz. 124), nie określało na tamten czas sposobu pomiaru szerokości drogi rowerowej - §47 ust. 1 pkt 2 „Szerokość ścieżki rowerowej powinna wynosić nie mniej niż 2,0 - gdy jest ona dwukierunkowa”. 29 sierpnia 2019 r. zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 1 sierpnia 2019 r. (Dz. U. 2019 poz. 1643), wprowadzono zmiany w ww. rozporządzeniu precyzujące wymagania dot. szerokości drogi rowerowej nadając §47 ust. 1 pkt 2 następujące brzmienie: „Szerokość ścieżki rowerowej, do której nie wlicza się szerokości krawężnika i obrzeża, powinna być dostosowana do natężenia ruchu rowerów oraz wynosić nie mniej niż 2,0 - gdy jest ona dwukierunkowa”. Jednocześnie zgodnie z §2 ww. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, dla inwestycji drogowych, dla których postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na projekt, wykonawstwo lub projekt i wykonawstwo zostało wszczęte przed dniem wejścia w życie ww. rozporządzenia zmieniającego, stosuje się przepisy rozporządzenia w dotychczasowym brzmieniu. Mając na uwadze fakt, iż postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na projektowanie nowej linii tramwajowej zostało wszczęte 28 stycznia 2017 r., natomiast umowa na opracowanie dokumentacji projektowej została podpisana 15 września 2017 r., należy podkreślić, iż projekt został wykonany zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, co zostało również potwierdzone przez autora projektu, tj. projektanta branży drogowej. Jednocześnie informuję, że dokumentacja projektowa, na podstawie której realizowana była budowa dróg rowerowych wzdłuż ul. Szosa Chełmińska, uzyskała wszelkie niezbędne opinie i uzgodnienia oraz została zatwierdzona decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nr 4/2021 wydaną przez Wojewodę Kujawsko-Pomorskiego w dniu 19.08.2021 r. Nadmienię, ze każda zmiana w projekcie uznana jako istotna, co niewątpliwie w przypadku poszerzenia ścieżki rowerowej miałoby miejsce, wiązałaby się z koniecznością pozyskania w niektórych lokalizacjach dodatkowych działek.

Ad. 2 Wybudowanie ścieżki rowerowej w docelowym przebiegu uwzględniało ochronę jak największej liczby drzew przed wycięciem, co także było przedmiotem licznych postulatów mieszkańców. Wszędzie gdzie tylko było to możliwe starano się dokonywać takich zmian w przebiegu infrastruktury, nie tylko rowerowej, aby mieć na uwadze znajdującą się tam roślinność, w tym przede wszystkim drzewa. Zachowanie kompromisu pomiędzy budową nowej infrastruktury, w tym przypadku rowerowej, w miejscach, w których wcześniej jej nie było, a zachowaniem istniejących drzew, wymagało takiego wytyczenia przebiegu ścieżki, aby w jak najmniejszym stopniu kolidowała ona z nasadzeniami i jednocześnie było zgodne z przepisami prawa i bezpieczna dla użytkowników. W tym przypadku oba te warunki zostały spełnione. Inwestor starał się reagować na wszelkie uzasadnione i realne postulaty mieszkańców i tak realizować inwestycję, aby móc je wdrażać, czego efektem jest m.in. przebieg omawianej na tym odcinku ścieżki rowerowej. W sąsiedztwie ścieżki rowerowej w omawianej lokalizacji znajduje się szeroki chodnik, który również wpływa na poprawę bezpieczeństwa poruszania się nią. W odniesieniu do kwestii przetrwania drzew w sąsiedztwie infrastruktury rowerowej nic nie wskazuje na to, aby drzewa miały nie przetrwać. Ich stan będzie na bieżąco monitorowany, a w razie potrzeby będą wdrażane działania wspomagające i naprawcze.

Ad. 3. Tak jak zostało to już wspomniane w odpowiedzi na pytanie nr 2 - tam, gdzie tylko było to możliwe, w celu zachowania jak największej liczby drzew, wprowadzono zmiany w przebiegu infrastruktury. Dotyczy to nie tylko ścieżek rowerowych, której przebieg wzdłuż Szosy Chełmińskiej de facto został zmieniony tylko w okolicach dawnego Uniwersamu, ale także pozostałej infrastruktury (chodniki, wjazdy, sieci techniczne). Tym sposobem wzdłuż Szosy Chełmińskiej, od pl. NOT do targowiska miejskiego uratowano 16 drzew.

Ad 4. Przejazd rowerowy przez skrzyżowanie pl. NOT został zlikwidowany z uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa rowerzystów w nowym układzie skrzyżowania. Rozbudowa linii tramwajowej na pl. NOT powoduje, że rowerzysta poruszający się od al. Solidarności kontrapasem przez pl. NOT musiałby pokonać 16 toków tramwajowych. Rowerzyści jadący od al. Solidarności będą mogli korzystać z przejazdu rowerowego w Czerwonej Drodze i Szosie Chełmińskiej i dalej poruszać się wytyczoną ścieżką rowerową po zachodniej stronie Szosy Chełmińskiej. Czas oczekiwania na zielone światło na przejazd od strony Starego Miasta będzie wynosił tyle samo co dla przejścia dla pieszych, natomiast będzie on różny, uzależniony od pory dnia i związanego z nią natężenia ruchu.

Ad. 5. Po wschodniej stronie Szosy Chełmińskiej, na odcinku od ul. Odrodzenia do ul. Grudziądzkiej, zostanie wyznaczony ciąg pieszo-rowerowy, który pozwoli rowerzystom na przejazd z ul. Odrodzenia, który pozwoli rowerzystom na przejazd w ul. Grudziądzką.

Ad. 6. Na odcinku od ul. Szosy Chełmińskiej w kierunku północnym, z uwagi na nienaniesienie na mapy geodezyjne parkingu podziemnego zlokalizowanego pod budynkiem handlowo-usługowym na skrzyżowaniu ul. Grudziądzkiej i Szosy Chełmińskiej, konieczne było wprowadzenie zmian do projektu budowy linii tramwajowej. Nie było bowiem możliwości pozyskania części terenu nad przedmiotowym parkingiem podziemnym od prywatnego właściciela, co uniemożliwiło budowę drogi rowerowej.

Ad. 7. Aby dotrzeć do punktów docelowych zlokalizowanych po wschodniej stronie Szosy Chełmińskiej, należy jadąc ścieżką rowerową po zachodniej stronie korzystać z wyznaczonych przejść dla pieszych, które w odniesieniu do wskazanego budynku (US, NFZ) zlokalizowane są na wysokości dawnego Uniwersamu oraz targowiska miejskiego.

Ad. 8. Jadąc od strony starówki rowerzysta winien poruszać się po wyznaczonym ciągu pieszo-rowerowym na odcinku od pl. NOT do ul. Grudziądzkiej, dalej skręcić w ul. Grudziądzką i tam poruszać się zgodnie z ogólnymi zasadami ruchu drogowego. Jadąc od strony Wrzosów należy korzystać z drogi rowerowej wybudowanej po zachodniej stronie Szosy Chełmińskiej i wyznaczonych przejść dla pieszych przez jezdnię (na wysokości dawnego Uniwersamu), a dalej w oparciu o ogólne zasady ruchu drogowego.

Ad. 9. Aby dotrzeć z ul. Grudziądzkiej na zachodnią ścieżkę rowerową, należy korzystać z wyznaczonych przejść dla pieszych. Najbliższe usytuowane jest na wysokości dawnego Uniwersamu.

Ad. 10. Plac do zawracania w obrębie targowiska miejskiego nie ma wpływu na warunki ruchu pieszych i został wykonany zgodnie z zatwierdzoną zmianą projektową.

Ad. 11. W dokumentacji technicznej dotyczącej szczegółowych rozwiązań, wymiary ścieżki wynoszą 2 m. Projektant przyjął takie parametry ścieżki rowerowej m.in. z uwagi na możliwość zachowania jak największej ilości zieleni, wzdłuż ul. Długiej. Dodatkowo rozwiązanie to pozwoliło na ujednolicenie szerokości drogi rowerowej wzdłuż całej ul. Długiej.

Ad. 12. Brak przejazdów rowerowych z zachodniej na wschodnią stronę ul. Legionów wynika przede wszystkim z kwestii bezpieczeństwa. Rowerzyści poruszający się zachodnią stroną ul. Legionów przekraczają jezdnie przejazdem byliby prowadzeni wprost na torowisko, co zagrażałoby ich bezpieczeństwu. Przeprowadzanie roweru przejściem dla pieszych zgodnie z przepisami ruchu ograniczy ryzyko wystąpienia tego typu sytuacji. W wyniku ustaleń i po uzyskaniu opinii Komisji Organizacji i Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego odstąpiono od wykonania wskazanych przejazdów rowerowych. Kolejną kwestią jest brak ciągłości ścieżki po stronie wschodniej ul. Legionów, który czyni bezzasadnym wprowadzanie przejazdów rowerowych wzdłuż przejść dla pieszych.

Ad. 13. Nasadzenia wzdłuż ul. Długiej zostały wykonane zgodnie z przepisami i zapewniają odpowiednie wymiary skrajni rowerowej.

Z poważaniem

Zastępca Prezydenta Miasta Torunia

Zbigniew Fiderewicz

Otrzymują:

1. Zastępca Prezydenta Miasta Torunia Paweł Gulewski
2. Biuro Rady Miasta
3. Rada Okręgu Chełmińskie
4. Rada Okręgu Wrzosy