Pismo w ramach konsultacji "Uspokajamy ruch na drogach osiedlowych"

SRT 10/2018

04.10.2018 r

Pan Prezydent Miasta Torunia
Michał Zaleski

W ramach konsultacji społecznych “Uspokajamy ruch na drogach osiedlowych.” Stowarzyszenie Rowerowy Toruń pragnie przedstawić następujące uwagi i propozycje.

„W Polsce nadmierna prędkość jest najczęstszą przyczyną wypadków śmiertelnych: ponad 30% wszystkich wypadków śmiertelnych jest spowodowanych przez kierowców pojazdów poruszających się z nadmierną prędkością. Oznacza to, że w Polsce każdego roku ponad 1600 osób ginie w wypadkach drogowych, których bezpośrednią przyczyną jest nadmierna prędkość. (…) Nadmierna prędkość jest głównym problemem bezpieczeństwa ruchu drogowego, a zarazem najważniejszym obszarem działań zmierzających do poprawy tego stanu – pozwala to na sformułowanie kilku podstawowych stwierdzeń:  nadmierna prędkość zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku,  nadmierna prędkość powoduje, że skutki wypadku są bardzo poważne,  obniżenie prędkości jazdy zawsze prowadzi do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego,   nadmierna prędkość nie jest kwestią przypadku, lecz świadomym zachowaniem kierowcy,  z powodu obniżenia prędkości jazdy kierujący pojazdem nie ponosi kosztów.” [1]

1.Proszę rozszerzyć zakres programu z dróg osiedlowych na wszystkie drogi.

O bezpieczeństwo ruchu drogowego trzeba zadbać na wszystkich drogach i uspokojenie ruchu jest bardzo dobrym sposobem aby to osiągnąć. Uspokojenie ruchu w Polsce kojarzone jest bardzo często z progami zwalniającymi i małymi prędkościami, a co za tym idzie z drogami osiedlowymi. Jednak to na ważniejszych drogach skupia się największy ruch i to na nich dochodzi do największej liczby wypadków. Uspokojenie ruchu na głównych drogach jest jak najbardziej zasadne i jest możliwe prawnie i technicznie. Należy po prostu stosować inne środki uspokojenia ruchu w zależności od kategorii drogi, prędkości na niej obowiązującej, czy np. prowadzenia po drodze komunikacji autobusowej.

Jeśli program będzie dotyczył tylko dróg osiedlowych to proszę uwzględnić powyższą i kolejne uwagi w przyszłych działaniach oraz projektach urzędu.

2.W przygotowywanym programie proszę zwrócić szczególną uwagę na rozwiązanie infrastrukturalne które spowalniają ruch oraz takie, które mają potwierdzoną skuteczność w poprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

W prowadzonych do tej pory działaniach dużą uwagę przypisano rozwiązaniom typu: „kocie oczka” (punktowe światełka na przejściu dla pieszych),  pionowe znaki informujące o przejściu dla pieszych, piktogramy znaków drogowych „przejście dla pieszych” malowane na jezdni”, tymczasem te rozwiązania pokazują wyraźniej lokalizację przejść dla pieszych i przejazdów rowerowych, ale nie koniecznie uspokajają ruch i nie koniecznie zwiększają widoczność pieszych i rowerzystów. Więcej uwagi powinno się poświęcić spowolnieniu ruchu aut w takich miejscach przez wyniesienie przejść i przejazdów oraz zwiększeniu widoczności pieszych i rowerzystów poprzez doświetlenie przejść i przejazdów (patrz pkt. 5) oraz zwiększeniu widoczności pomiędzy pieszymi i rowerzystami, a kierowcami poprzez zapewnienie wolnej od przeszkód przestrzeni przy przejściach i przejazdach. Widoczność tą często ogranicza zieleń czy parkujące pojazdy (patrz pkt. 6).

3.Środki uspokojenia ruchu.

Ponieważ obowiązujące przepisy (rozporządzenia ministra) są niewystarczające dla określenia sposobów i środków uspokojenia ruchu proszę zwrócić uwagę na publikacje w tym zakresie oraz tzw. dobrą praktykę na bazie przykładów z polski i zagranicy.

Rozporządzenia generalnie wymieniają tylko kilka rodzajów progów zwalniających i ramy dla zastosowania tych progów, ale dopuszczone są również „inne metody uspokojenia ruchu” związku z czym zgodne z prawem jest stosowanie różnych rozwiązań, w tym uznanych i sprawdzonych na świecie.

„Dotychczasowe uspokojenie ruchu jest kojarzone głownie z pojedynczymi, fizycznymi środkami zastosowanymi w sposób rozproszony, ograniczonymi głównie obowiązującymi, często nieprawidłowo interpretowanymi, przepisami. Tymczasem poza stosowanymi środkami, głównie progami spowalniającymi, istnieje możliwość, zgodnie z zapisami prawa, stosowania „innych metod”. Oznacza to, że istnieje prawna możliwość stosowania praktycznie dowolnych metod zmierzających do fizycznego ograniczenia prędkości jazdy, również na drogach wyższych klas, z wyłączeniem progów zwalniających i podrzutowych. W praktyce daje to możliwość korzystania ze sprawdzonych rozwiązań stosowanych w innych krajach.” [2]

4.Progi zwalniające (wyniesienia nawierzchni).

Jednym z najskuteczniejszych środków uspokojenia ruchu są wyniesione przejścia dla pieszych i przejazdy rowerowe lub wyniesienia całych tarcz skrzyżowań, które uspokajają ruch w miejscach gdzie jest to najbardziej istotne, tzn. w miejscu przecięcia się ruchu pieszego i rowerowego z ruchem samochodowym.

Szczególną uwagę należy zwrócić na wyniesienia o przekroju sinusoidalnym, które skutecznie ograniczają nadmierną prędkość, ale jednocześnie są przyjazne dla jadących dozwoloną prędkością, są mniej uciążliwe dla zawieszenia i pasażerów samochodu (w tym także autobusów czy karetek), nie powodują nadmiernego hałasu i drgań do otoczenia. Co ważne takie progi projektuje się dla różnych prędkości przejazdu, w tym dla prędkości 50km/h co znaczy, że można je stosować również na ważniejszych drogach.

„Wobec ograniczonego zakresu możliwych rozwiązań (praktycznie tylko progi zwalniające, w tym wyspowe) i ograniczeń odnośnie miejsc ich lokalizacji warto skorzystać z innych metod fizycznej redukcji prędkości jazdy pojazdów, sprawdzonych w krajach o wysokim poziomie bezpieczeństwa ruchu na drogach. (…) W odróżnieniu od progów stosowanych w Polsce, o przekroju stanowiącym wycinek koła, progi holenderskie mają przekrój sinusoidalny lub spadek jednolity, w zależności od założonej prędkości przejazdu. Tak ukształtowane przekroje progów nie powodują efektu podrzutu przy przejeżdżaniu przez nie z prędkością dopuszczalną. (…) Tego typu progi i wyniesione powierzchnie spowalniające mogą być powszechnie stosowane na polskich drogach jako „inne metody” ograniczenia prędkości jazdy pojazdów w obszarach zabudowanych, nieujęte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach.” [3]

Rys. 1. Prefabrykowany próg spowalniający (projektowany na prędkość 50km/h po lewej, dla prędkości 30km/h po prawej)

Fot. 1. Holandia. Przykład uspokojenia ruchu na drodze z ruchem autobusowym poprzez wyniesienie nawierzchni z najazdem sinusoidalnym.

Fot. 2. Wrocław. Przykład wyniesionego przejścia i przejazdu na drodze „nie osiedlowej” (o dwóch jezdniach po dwa pasy ruchu w każdym kierunku).

Fot. 3. Wrocław. Przykładowy wyniesiony przejazd rowerowy przez podporządkowaną ulicę.

Fot. 4. Warszawa. Przykładowy wyniesiony przejazd rowerowy przez podporządkowaną ulicę.

5.Doświetlenie przejść dla pieszych i przejazdów dla rowerów.

Proszę zwrócić szczególną uwagę na oświetlenie przejść dla pieszych i przejazdów dla rowerzystów. W dotychczasowej praktyce większość przejść i przejazdów w Toruniu jest oświetlonych tak samo jak na pozostałych odcinkach drogi, tymczasem te miejsca powinny być doświetlone tak aby piesi i rowerzyści przekraczający jezdnie oraz wchodzący/wjeżdżający na jezdnie byli lepiej widoczni dla kierowców.

„Na wszystkich innych przejściach przechodnie powinni być widoczni w postaci ciemnych sylwetek na jasnym tle jezdni. W tym celu należy dążyć do możliwie najlepszego oświetlenia tła (jezdni za przejściem) i możliwie najmniejszego oświetlenia powierzchni pionowej przechodnia od strony nadjeżdżających pojazdów.” [4]

Rys. 2. Prezentacja „Zasady oświetlania przejść dla pieszych” [5]

6.Roślinność i pojazdy ograniczające widoczność przejść dla pieszych i przejazdów dla rowerów.

Proszę zwrócić szczególną uwagę na miejsca oczekiwania pieszych i rowerzystów przed przejściami/przejazdami. Samo uspokojenie ruchu może być niewystarczające dla zapewnienia bezpieczeństwa jeśli piesi i rowerzyści nie są widoczni dla kierowców pojazdów z większej odległości. Dlatego należy zapewnić widoczność przedpola przejść i przejazdów poprzez odpowiednie utrzymanie zieleni (i nie zasadzanie wysokiej zieleni) oraz ograniczenie legalnego i nielegalnego parkowania bezpośrednio przed tymi miejscami.

Proszę zwrócić uwagę, że przepisy zabraniają parkowania w odległości mniejszej niż 10m od skrzyżowania czy przejścia dla pieszych. Chociaż przepis ten dotyczy kierowców, a nie warunków technicznych dla wyznaczania miejsc parkingowych to należy uznać to za niedopatrzenie legislatora. Samochód parkujący na wyznaczonym miejscu parkingowym bezpośrednio przed przejściem ogranicza widok dokładnie tak samo jak przy parkowaniu na zasadach ogólnych.

Fot. 5. Toruń, ul. Kosynierów Kościuszkowskich. Przykład żywopłotu zasłaniającego widoczność miejsca oczekiwania przed przejściem dla pieszych.

Fot. 6. Toruń, ul. Studzienna. Przykład żywopłotu zasłaniającego widoczność miejsca oczekiwania przed przejściem dla pieszych.

Fot. 7. Toruń, ul. „Nowa Polna”. Nowo zasadzone drzewa na łuku drogi zasłaniają widoczność przedpola przejścia dla pieszych i przejazdu dla rowerzystów.

Fot. 8. Toruń, ul. Targowa. Nieprawidłowo zaparkowany samochód zasłania widoczność przejścia dla pieszych. Auto częściowo stoi w zatoce do parkowania. Przed wybudowaniem tej zatoki tak znaczące ograniczenie widoczności się nie zdarzało.

Fot. 9. Toruń, ul. Targowa. Niebieski pojazd na drugim planie zdjęcia, stojący bezpośrednio przed przejściem dla pieszych jest zaparkowany prawidłowo, a i tak zasłania widoczność przedpola przejścia dla pieszych. Przed wybudowaniem zatoczki do parkowania, zaparkowane auta były odsunięte od przejścia (bezpośrednio przed przejściem znajdował się stojak do parkowania rowerów) i wzajemna widoczność pieszych i kierowców była dużo większa.

Z poważaniem

Tomasz Pietruszewski

Stowarzyszenie Rowerowy Toruń

Przypisy:

[1]              ZASADY USPOKAJANIA RUCHU NA DROGACH ZA POMOCĄ FIZYCZNYCH ŚRODKÓW TECHNICZNYCH. Opracowano na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury, umowa nr TRD/1/2008 z dnia 05.02.2008 r.

[2]              ZASADY USPOKAJANIA RUCHU NA DROGACH ZA POMOCĄ FIZYCZNYCH ŚRODKÓW TECHNICZNYCH. Opracowano na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury, umowa nr TRD/1/2008 z dnia 05.02.2008 r.

[3]              Jw.

[4]              Zasady oświetlania przejść dla pieszych. dr hab. inż. Piotr Tomczuk, Politechnika Warszawska, Wydział Transportu. Prezentacja na seminarium Organizacja ruchu 2016, Kraków 24-25 lutego 2016r. 

[5]              Zasady oświetlania przejść dla pieszych. dr hab. inż. Piotr Tomczuk, Politechnika Warszawska, Wydział Transportu. Prezentacja na seminarium Organizacja ruchu 2016, Kraków 24-25 lutego 2016r.