Komu potrzebne są Rowerowe Masy Krytyczne - felieton z Gazety Pomorskiej

Pierwszą rowerową masę krytyczną zorganizowaliśmy jako Stowarzyszenie Rowerowy Toruń 24 marca 2007 roku. Od tego czasu już 61 razy rowerzystki i rowerzyści przejechali ulicami Torunia odwiedzając prawie wszystkie osiedla. Przejazdy rowerowe odbywają się pod różnymi hasłami, są masy wiosenne, eleganckie, muzyczne, z okazji Europejskiego Dnia bez Samochodu jednak zawsze przyświeca im jeden cel: propagowanie wśród mieszkańców Torunia korzystania z roweru na co dzień. Gdy w 2006 roku zakładaliśmy stowarzyszenie w naszym mieście było do dyspozycji około 37 km dróg rowerowych, najczęściej wątpliwej jakości. W połowie 2015 roku mamy około 85 km dróg rowerowych i innych udogodnień przeznaczonych dla ruchu rowerowego. Z perspektywy czasu widać, że ruch rowerowy w Toruniu wzrósł, a rower stał się pojazdem, który służy do codziennej komunikacji. Czy Rowerowe Masy Krytyczne przyczyniły się do poprawy sytuacji rowerzystów w Toruniu? Na pewno tak, bo pokazują poprzez uczestniczące w nich osoby, że jest dla kogo budować dobrej jakości infrastrukturę i warto to robić.

Niektórzy chcieliby widzieć w masach krytycznych wyłącznie złośliwość jej uczestników, którzy utrudniają poruszanie się kierowcom. Tymczasem przejazdy rowerowe są próbą zmiany nawyków komunikacyjnych, zachętą do korzystania z roweru w mieście i formą protestu przeciwko zbyt dużemu faworyzowaniu przez władze miasta indywidualnego transportu samochodowego.

Masy krytycznie nie jeżdżą żeby robić komuś na złość, żeby do czegoś zmuszać. Jeżdżą aby zmieniać otaczającą rzeczywistość i tworzyć przyjazną przestrzeń w mieście. 29 sierpnia będzie można się o tym przekonać po raz kolejny biorąc udział w Świetlnej Rowerowej Masie Krytycznej.

Masy krytyczne nie są toruńskim, ani nawet polskim wynalazkiem, swój początek wzięły w latach 90-tych w Stanach Zjednoczonych jako wyraz protestu przeciwko narastającemu zakorkowaniu centrów miast i coraz trudniejszym warunkom do poruszania się na rowerze. Warto także wspomnieć o protestach, które miały miejsce w Holandii już w latach 70-tych. W tamtym czasie holenderskie miasta zalane zostały przez samochody. Budowano coraz szersze drogi, a każdą wolną przestrzeń w centrum zamieniano na parking dla samochodów. Ruch rowerowy, który jeszcze przed drugą wojną światową był w Holandii bardzo popularny zaczął gwałtownie spadać, a gwałtownie rosnąć zaczęła liczba wypadków, także z udziałem dzieci. Masowe protesty społeczne przeciwko tym zjawiskom doprowadziły do przeorganizowania polityki transportowej i w miastach rozpoczął się proces odzyskiwania przestrzeni dla pieszych i rowerzystów.

Boom samochodowy w Polsce narasta od lat 90-tych. Samochody są tanie i łatwo dostępne. Dla wielu osób posiadanie samochodu jest spełnieniem marzeń o własnych czterech kółkach i podniesieniem statusu społecznego. Z marzeniami trudno wygrać, jednak warto spróbować zmienić sposób myślenia wielu osób o możliwościach poruszania się po mieście. 3-5 km to nie jest dystans do pokonania którego potrzebny jest samochód. Negatywne skutki nadmiernego korzystania z samochodu w miastach to zanieczyszczenie środowiska, korki, coraz większe przestrzenie przeznaczone na parkingi, wypadki, otyłość, mniejsza samodzielność dzieci dowożonych do szkoły. Niektórzy zaczynają to dostrzegać, ale czy jako społeczeństwo jesteśmy gotowi na zmianę komunikacyjnych przyzwyczajeń? Chyba tak, bo powoli w miastach zaczyna się dyskusja nad przestrzenią i jej zagospodarowaniem w taki sposób aby była przyjazna dla wszystkich jej użytkowników.

Joanna Jaroszyńska, Stowarzyszenie Rowerowy Toruń, Gazeta Pomorska 24 sierpnia 2015 r.