Pismo do Ministra Administracji i Cyfryzacji z uwagami do projektu Prawa o zgromadzeniach

RT 3/2015

Toruń, 2 kwietnia 2015 r.

Pan Andrzej Halicki

Minister Administracji i Cyfryzacji

ul. Królewska 27 00-060 Warszawa

Znak sprawy: DP-WL.0211.11.2015.JRM

Uwagi do projektu ustawy - Prawo o zgromadzeniach

W związku ze skierowaniem do konsultacji publicznych projektu ustawy - Prawo o zgromadzeniach Stowarzyszenie Rowerowy Toruń wnosi o dokonanie zmian w przedstawionym projekcie polegających na:

1.

modyfikacji art. 3 pkt 2 poprzez zastąpienie słów "uczestnicy przechodzą" słowami "uczestnicy przemieszczają się",

zastąpieniu w art. 3 pkt 2 i dalszych przepisach oraz w tytule rozdziału 2 użytego
w odpowiednich przypadkach pojęcia "marszu" pojęciem "marszu lub przejazdu",

ewentualnie:

modyfikacji proponowanych przepisów w inny właściwy sposób - tak, by wskazywały wprost na możliwość przemieszczania się uczestników zgromadzeń niestacjonarnych w inny sposób niż pieszo.

Uzasadnienie

Proponowane przepisy, wskazując jedynie na możliwość przemieszczania się uczestników zgromadzeń pieszo, mogą w istotny sposób godzić w konstytucyjną wolność zgromadzeń i różnicować ją w stosunku do poszczególnych grup społecznych.

Użyte w proponowanym art. 3 pkt 2 sformułowania, definiujące zgromadzenie inne niż stacjonarne jako "marsz", którego uczestnicy "przechodzą" zgłoszoną wcześniej trasą, skutkować mogą ograniczeniem prawa do wyrażania stanowiska niektórym grupom - np. rowerzystom czy też kierującym wózkami rowerowymi. Obecnie demonstracje rowerowe, służące wyrażeniu opinii przez stowarzyszenia rowerzystów czy też działające na rzecz ochrony środowiska, są powszechnie kwalifikowane jako zgromadzenia. Tego rodzaju zgromadzenia, obejmujące przejazd ich uczestników ustaloną trasą, odbywają się regularnie w wielu polskich miastach, a ich zgłoszenia nie budzą wątpliwości właściwych organów.

Obowiązująca ustawa o zgromadzeniach wspomina wprawdzie w art. 7 ust. 2 pkt 3 o "trasie przejścia", jednakże przepis ten interpretować należy szeroko, zgodnie z postanowieniami Konstytucji RP, gwarantującymi wolność zgromadzeń. Podkreślić należy, że celem rozwiania wszelkich wątpliwości w tym względzie w minionych latach prowadzone były prace legislacyjne zmierzające do zmiany tego przepisu i zastąpienia ww. pojęcia pojęciem "trasy przejścia albo przejazdu" (vide: projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o zgromadzeniach oraz ustawy - Kodeks wykroczeń opublikowany 18 grudnia 2009 r. na stronie Biuletynu Informacji Publicznej MSWiA oraz pismo MSWiA do Rzecznika Praw Obywatelskich z 4 stycznia 2010 r., DAP/026-300 (1)/09/10/MPi).

Proponowana ustawa, z uwagi na użyte pojęcie "marszu" i jego definicję, wprost wyłącza tymczasem możliwość przemieszczania się uczestników zgromadzeń pojazdami (np. rowerami). Jedynie na marginesie zwrócić należy uwagę, że pojazdy uczestniczą także w wielu przemarszach pieszych, zapewniając np. nagłośnienie, bądź też przewożąc część uczestników.

Nie powinno zarazem budzić wątpliwości, że nieuwzględnienie w proponowanych przepisach możliwości przemieszczania się uczestników zgromadzeń niestacjonarnych w inny sposób niż pieszo w oczywisty sposób godzi w wolność zgromadzeń, gwarantowaną postanowieniami Konstytucji RP. Ustawowe ograniczenie dopuszczalnych sposobów przemieszczania się uczestników zgromadzeń do przemieszczania się pieszo nie znajduje bowiem uzasadnienia w świetle art. 31 ust. 3 Konstytucji.

2.

modyfikacji art. 5 pkt 2 w taki sposób, aby Organizator zgromadzenia niestacjonarnego zawiadamiał organ gminy najpóźniej na 3 dni, a najwcześniej na 30 dni przed datą marszu lub przejazdu.

Uzasadnienie

Proponowana w treści ustawy konieczność zawiadamiania organu gminy na 6 dni przed planowanym zgromadzeniem pogarsza obecnie obowiązujący stan prawny regulowany przepisami Ustawy z dnia 5 lipca 1990 r Prawo o zgromadzeniach w którym to określono konieczność zawiadamiania organu gminy na 3 dni przed planowanym zgromadzeniem. Ogranicza to znacznie możliwości zorganizowania spontanicznego zgromadzenia niestacjonarnego.

3

wprowadzenie do treści proponowanej ustawy zapisów z obowiązującego obecnie Prawa o zgromadzeniach (Ustawa z dnia 5 lipca 1990 r Prawo o zgromadzeniach z późn. zm.) a dokładnie art 11 pkt.2 „Organ gminy zapewnia w miarę potrzeby i możliwości ochronę policyjną w trybie przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687, z późn. zm.9)), służącą stosownemu przebiegowi zgromadzenia.” lub podobnych zapisów mogących gwarantować zabezpieczenie przebiegu zgromadzenia przez policję lub straż gminną na przykład na wniosek Organizatora.

Uzasadnienie

Brak zapewnienia ochrony policyjnej dla prawidłowego i pokojowego przebiegu zgromadzenia może spowodować, że potencjalni organizatorzy zgromadzeń z różnych względów będą rezygnować z ich organizacji. Brak tego zapisu może zrzucić całą odpowiedzialność za przebieg zgromadzenia na organizatora co wydaje się całkowicie nieuzasadnione szczególnie w przypadku manifestacji, w których będą brać udział setki czy tysiące osób oraz przy okazji manifestacji poruszających drażliwie społecznie tematy.

4

Wykreślenia z ustawy proponowanych artykułów: „Art. 15. 1. Zgromadzenie stacjonarne nie może powodować zagrożenia bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych lub utrudnień dla ruchu drogowego, a w szczególności powodować zmian w jego organizacji.” ; „Art. 15.2. Zgromadzenie stacjonarne może być rozwiązane przez funkcjonariusza Policji, jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach lub gdy narusza przepis ust. 1, inne przepisy ustawy lub przepisy karne”, „Art. 17. Jeśli planowane zgromadzenie stacjonarne będzie powodować zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych lub utrudnienia dla ruchu drogowego, a w szczególności powodować zmiany w jego organizacji, do zgromadzenia tego stosuje się przepisy o marszach, z tym że w zawiadomieniu nie podaje się trasy przejścia, a ilekroć w przepisach jest mowa o trasie marszu należy przez to rozumieć miejsce zgromadzenia stacjonarnego.”

Uzasadnienie

Zgromadzenie, które odbywa się w przestrzeni publicznej i w którym bierze udział duża liczba osób (kilkadziesiąt, kilkaset, kilka tysięcy) zawsze powodować może utrudnienia w ruchu drogowym. Organizator zgromadzenia nie zawsze ma możliwości prawidłowego oszacowania liczby osób, które wezmą udział w zgromadzeniu. Proponowane przepisy będą pozwalały funkcjonariuszom policji na rozwiązywanie zgromadzeń w przypadku dowolnie interpretowanych utrudnień dla ruchu drogowego. Stoi to w sprzeczności z konstytucyjną wolnością zgromadzeń. W świetle proponowanych zapisów rozdzielenie zgromadzenia niestacjonarnego od stacjonarnego wydaje się bezcelowe: ze względu na mogące wystąpić utrudnienia w ruchu drogowym wszystkie zgromadzenia mogą być kwalifikowane jako niestacjonarne.

Liczę na rzeczowe rozpatrzenie ww. propozycji oraz uwzględnienie ich w projekcie ustawy Prawo o zgromadzeniach.

Dodatkowo proszę o szczegółową informację, według jakiego kryterium wybrano organizacje do których skierowano projekt ustawy do konsultacji oraz dlaczego na konsultacje tak ważnej ustawy przeznaczono tak mało czasu dodatkowo w okresie przedświątecznym.

Z poważaniem

Paweł Wiśniewski

Stowarzyszenie Rowerowy Toruń