Aktualności

21 września 2015 roku w Międzynarodowym Centrum Spotkań Młodzieży odbyło się spotkanie dotyczące szeroko rozumianej polityki rowerowej Torunia. Obchodzony w tym czasie Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu był doskonałą okazją do zastanowienia się nad zagadnieniami związanymi z komunikacją rowerową w naszym mieście. W spotkaniu wzięli udział zewnętrzni eksperci a także urzędnicy, radni, przedstawiciele policji, straży miejskiej oraz lokalnych stowarzyszeń. Głównym punktem programu była prezentacja społecznego audytu polityki rowerowej Torunia, który zawiera analizę dotychczasowym działań związanych z rozwojem infrastruktury rowerowej oraz wskazuje rekomendacje na przyszłość.

Na spotkaniu swoje prezentacje przedstawili eksperci z rowerowych organizacji: Marcin Hyła – Miasta dla Rowerów, Cezary Grochowski – Wrocławska Inicjatywa Rowerowa, Olivier Schneider – Francuska Federacja Użytkowników Rowerów. Prezentacje obejmowały szerokie spektrum zagadnień związanych z polityką rowerową od informacji nt. nowych rozporządzeń i związanych z nimi szans dla rozwoju ruchu rowerowego w miastach, po doświadczenia miast francuskich przy ponownym wprowadzaniu komunikacji tramwajowej do systemu transportowego i jednoczesnym projektowaniu infrastruktury rowerowej przy tego typu inwestycjach. Nie zabrakło również doświadczeń Wrocławia w zakresie prowadzenia polityki rowerowej wraz z analizą plusów i minusów poszczególnych rozwiązań. Jako ostatnia swoją prezentację przedstawiła Joanna Jaroszyńska ze Stowarzyszenia Rowerowy Toruń, a dotyczyła ona najważniejszych wniosków zawartych w „Społecznym audycie polityki rowerowej Torunia”, który został opracowany we wrześniu (aktualizacja październik) 2015 roku. Dziękujemy przedstawicielom Urzędu Miasta Torunia, Rady Miasta Torunia, Urzędu Marszałkowskiego, Policji, Straży Miejskiej i PTTK za udział w spotkaniu.

Poniżej zamieszczamy wszystkie prezentacje przedstawione w trakcie spotkania. Zapraszamy także do zapoznania się z pełną wersję raportu „Społeczny audyt polityki rowerowej Torunia” lub z jego najważniejszymi założeniami i wnioskami, które publikujemy poniżej.

Ze społecznym audytem polityki rowerowej Torunia w całości można zapoznać się  TUTAJ>>

Prezentacje ze spotkania:

Marcin Hyła PREZENTACJA1>>, PREZENTACJA2>>, PREZENTACJA3>>

Cezary Grochowski PREZENTACJA>>

Joanna Jaroszyńska PREZENTACJA>>

Społeczny audyt polityki rowerowej Torunia – streszczenie

Raport został podzielony na rozdziały, w których zawarte zostały najważniejsze informacje  związane z realizacją polityki rowerowej w Toruniu oraz przedstawione zostały wnioski, które mogą być przydatne przy rozwiązywaniu niektórych kwestii związanych z transportem rowerowym.

Poniżej podsumowanie treści każdego z rozdziałów.

Parametry opisujące ruch rowerowy w mieście.

W Toruniu długość wydzielonych dróg rowerowych wynosi około 77 km, ciągów pieszo-rowerowych około 15 km, pasów rowerowych w jezdni około 2200 m, kontrapasów wydzielonych około 350 m, kontrapasów wydzielonych poprzez kombinację znaków B-1, B-2 z tabliczką T-22: kilkanaście ulic na Starym Mieście i kilka na pozostałym obszarze miasta (stan na październik 2015 r.). Od września 2009 r. do marca 2015 r. ustawionych zostało przez Miejski Zarząd Dróg około 1000 stojaków rowerowych typu odwrócone U.

Na potrzeby raportu przeprowadzone zostały pomiary ruchu rowerowego w sześciu istotnych pod względem komunikacyjnym punktach Torunia w godzinach 8:00 – 9:00 i 15:00 – 16:00.

Porównując wyniki pomiarów z 2010 i 2015 roku można zauważyć wyraźny wzrost ruchu rowerowego, który na podstawie danych ze wszystkich punktów można oszacować na niemal 70%. Największy wzrost ruchu rowerowego wystąpił na skrzyżowaniu ulic Kościuszki i Batorego oraz na Placu Daszyńskiego. Niewielki spadek wystąpił na moście im. Piłsudskiego w godzinie popołudniowej. Procentowy udział kobiet w ruchu rowerowym wyniósł w 2015 roku 38,83 % (970 kobiet na 1528 mężczyzn). Pośród rowerzystów objętych pomiarem 5,40% jechało w kasku, a w kamizelce odblaskowej 1,32%. Procentowy udział rowerzystów korzystających z systemu Toruńskiego Roweru Miejskiego wyniósł 2,80 % (70 rowerów TRM na 2498 zliczonych).

Na podstawie posiadanych danych nie można jednoznacznie określić procentowego udziału ruchu rowerowego we wszystkich podróżach niepieszych odbywanych na terenie Torunia. Można jednak założyć, że w zależności od pory roku i pogody kształtuje się on na poziomie 3-6 %.

Warunki do ruchu rowerowego w Toruniu są sprzyjające. Miasto ma dość zwartą zabudowę, nie występują większe różnice wysokości, a odległość z poszczególnych osiedli do centrum wynosi średnio od 2 do 7 km.  Powstająca infrastruktura rowerowa z roku na rok jest lepszej jakości. Powoli łączone są poszczególne fragmenty dróg rowerowych, tak aby w końcu zaczęły tworzyć spójną sieć. Duża część odcinków dróg rowerowych, które powstały kilka, kilkanaście lat temu wymaga remontu lub przebudowy. Niestety sporo jest również tzw. „wąskich gardeł”, gdzie zwiększenie komfortu dla osób podróżujących rowerem w najbliższych latach będzie trudne. Na osiedlach często spotykane jest uspokojenie ruchu w postaci skrzyżowań równorzędnych, wyniesionych tarcz skrzyżowań, czy stref tempo 30. Brakuje jednak danych dotyczących procentowego udziału tego typu dróg w stosunku do całej infrastruktury drogowej. Nie ma także danych na temat ulic jednokierunkowych otwartych w obie strony dla ruchu rowerowego, co jest często spotykanym rozwiązaniem na Starym Mieście. Dane tego typu powinny zostać opracowane co pozwoliłyby na lepszą ocenę całego układu drogowego Torunia.

Dokumenty warunkujące politykę rowerową

Kolejny rozdział przedstawia najważniejsze dokumenty strategiczne Torunia, które przeanalizowane zostały pod kątem zapisów dotyczących transportu rowerowego. Niektóre z dokumentów posiadają dość obszerne i szczegółowe dane opisujące zagadnienia związane z transportem rowerowym, inne niestety pomimo wysyłanych w trakcie konsultacji uwag traktują zagadnienia związane z tą formą transportu niezbyt rzeczowo lub nie posiadają stosownych zapisów w ogóle.

Instrumenty realizacji polityki rowerowej

W rozdziale zawarte są informacje nt. struktur urzędowych, które zajmują się realizacją polityki rowerowej, budżetu przeznaczanego na budowę infrastruktury rowerowej oraz udziale społecznym w procesie wpływania na kształt infrastruktury rowerowej w Toruniu.

Wdrażanie polityki rowerowej

Rozdział opisuje dziewięć inwestycji związanych z budową nowej infrastruktury rowerowej w Toruniu w latach 2014-2015 oraz dwie inwestycje ułatwiające podróżowanie rowerem po mieście (Toruński Rower Miejski oraz samoobsługowe stacje naprawy rowerów). Zostają poddane ocenie konkretne inwestycje, ich przydatność i jakość wykonania oraz wskazane są błędy, których nie udało się uniknąć w trakcie realizacji niektórych z nich. Należy jednak nadmienić, że jakość nowobudowanej infrastruktury rowerowej uległa zdecydowanej poprawie w stosunku do jakości i celowości budowy niektórych dróg rowerowych przed rokiem 2010.

W rozdziale podsumowane zostały również inwestycje realizowane przez Toruńskie Starostwo Powiatowe i kujawsko-pomorski Urząd Marszałkowski ze względu na ich znaczenie w rozwoju komunikacji i rekreacji rowerowej w regionie. Poddane ocenie zostały: droga rowerowa Toruń – Unisław, droga rowerowa Toruń – Osiek, droga rowerowa Toruń – Chełmża z odgałęzieniem do Kamionek, Wiślana Trasa Rowerowa. Inwestycje jakkolwiek nie wolne od błędów (które można w dużej części wyeliminować) przyczyniają się do poprawy warunków dla ruchu rowerowego w regionie oraz zwiększają popularność roweru jako środka transportu i rekreacji.

Działania miękkie

Rozdział opisuje niedostateczną naszym zdaniem promocję ruchu rowerowego w Toruniu, brak kampanii informacyjno-edukacyjnych oraz innych szeroko pojętych akcji zachęcających mieszkańców do zmiany przyzwyczajeń komunikacyjnych. Poprzez właściwą edukację i informowanie wszystkich użytkowników dróg o specyfice poszczególnych form poruszania się, można osiągnąć efekt w postaci zwiększenia  bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego. Są to naszym zdaniem konieczne działania, które powinny być realizowane przez gminę.

Ocena systemu komunikacji rowerowej

Na potrzeby raportu ocenie poddane zostały główne trasy rowerowe prowadzące z centrum do poszczególnych osiedli. Zakres badania ograniczono do 10 kluczowych odcinków. Łącznie przebadano około 104 km tras. Każda trasa analizowana była pod kątem dwóch kierunków jazdy, wyjątek od tej reguły stanowi ul. Mickiewicza, która jest ulicą jednokierunkową.

Głównym celem badania była inwentaryzacja poszczególnych odcinków tras i określenie barier oraz trudności, które na nich występują. W efekcie powstała mapa „przyjazności” tras rowerowych obrazująca aktualną spójność systemu i jakość infrastruktury. Przy doborze tras brano pod uwagę którędy ruch rowerowy powinien przebiegać mając na uwadze rozmieszczenie celów i źródeł podróży. Dzięki przeprowadzonej inwentaryzacji wybranych tras można wskazać w których miejscach niezbędne są inwestycje usprawniające ruch rowerowy.

Ostatnie dwa rozdziały to analiza SWOT dla polityki rowerowej Torunia oraz rekomendowany plan naprawczy. Ze względu na ważność informacji w nich zawartych przedstwaiamy w tym miejscu całość.

Ocena podsumowująca (dla całości polityki rowerowej)

Analiza SWOT dla polityki rowerowej Torunia

Siły:

• duża ilość istniejącej infrastruktury
• lepsza jakość nowo powstającej infrastruktury
• zwarty układ miasta
• duża liczba rowerzystów

Słabości:

• niekompletny główny szkielet tras rowerowych
• elastyczność zapisów dokumentów strategicznych
• brak odwagi władz do wprowadzania zmian prorowerowych kosztem ruchu samochodowego
• brak promocji ruchu rowerowego wśród mieszkańców (kampanii informacyjno - edukacyjnych)

Szanse:

• rosnący ruch rowerowy
• spadek mobilności mieszkańców (zbyt duża liczba samochodów, problemy z ich parkowaniem
• możliwość pozyskania środków finansowych z Unii Europejskiej

Zagrożenia:

• pro-samochodowy zwrot w polityce miasta
• zły PR rowerzystów (konflikt na drogach i chodnikach, z uwagi na powszechne wykorzystywanie do jazdy chodników)
• spontaniczne kampanie anty-rowerowe w mediach (przerysowanie konfliktu i sprzeczności interesu rowerzysta – kierowca)
• brak odwagi politycznej władz do wprowadzania prorowerowych zmian
• niewłaściwe wydatkowanie funduszy unijnych

Rekomendowany plan działań naprawczych

1. Zwiększenie priorytetu dla ruchu rowerowego podczas podejmowania decyzji o podziale przestrzeni pomiędzy poszczególne środki transportu;

2. Aktualizacja koncepcji docelowego systemu komunikacji rowerowej i skonkretyzowanie planu realizacji poszczególnych etapów polityki rowerowej. Wprowadzenie odpowiednich zasad utrzymania dróg rowerowych w kontekście bieżących remontów, utrzymania oznakowania poziomego i pionowego oraz pielęgnacji zieleni.

3. Zwiększenie skali działań miękkich (realizacja ich z zaangażowaniem organizacji społecznych), zwłaszcza w tematach takich, jak:

• budowy społecznego poparcia dla ruchu rowerowego (uświadamiania korzyści z ruchu rowerowego, konieczność ograniczania ruchu samochodowego itp.),
• zachęcenia mieszkańców do codziennego użycia (zwłaszcza dzieci i młodzieży szkolnej),
• edukacji w zakresie zwiększenia BRD (wśród kierowców i rowerzystów).

4. Wzmocnienie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa rowerzystów (skuteczne egzekwowanie ograniczeń prędkości, likwidacja miejsc niebezpiecznych, efektywne akcje prewencyjne);

5. Aktualizacja koncepcji docelowego systemu komunikacji rowerowej.

Powstanie społecznego audytu polityki rowerowej Torunia jest częścią projektu „Rowerowa sieć partycypacji społecznej w polityce transportowej” realizowanego przez Wrocławską Inicjatywę Rowerową