Pismo w sprawie drogi rowerowej Toruń-Osiek wystosowane do Starostwa Powiatowego w Toruniu + ODPOWIEDŹ

RT 6/2013     

            
Toruń, 24 marca 2013 r.

Pan Henryk Dygasiewicz
Dyrektor Powiatowego Zarządu Dróg w Toruniu

W nawiązaniu do pisma RT 13/2012 z dnia 12 listopada 2012 roku odnośnie budowy drogi rowerowej Toruń-Osiek w ramach projektu „Poprawa bezpieczeństwa na drogach publicznych poprzez wybudowanie dróg rowerowych” przedkładam uwagi do projektu, według którego realizowana jest inwestycja.
Liczę, że poniższe uwagi zostaną skrupulatnie przeanalizowane, a niezbędne zmiany zostaną wprowadzone na etapie wykonywania prac budowlanych. W przeciwnym razie infrastruktura wykonana zostanie niezgodnie z obowiązującymi przepisami, co wpłynie negatywnie na poczucie komfortu i bezpieczeństwo jej użytkowników.
Najważniejsze z poniższych uwag były zgłaszane w ubiegłych latach na kilku spotkaniach oraz telefonicznie przedstawicielom biura projektowego oraz przedstawicielom Zamawiającego w trakcie sporządzenia projektu.
Poniższe uwagi opracowane zostały na podstawie dokumentacji projektowo-kosztorysowej stanowiącej załącznik do przetargu na wyłonienie wykonawcy robót budowlanych dla realizacji tego zadania.
Proszę o ustosunkowanie się do treści poniższego pisma w formie pisemnej w terminie określonym w KPA.

Uwagi ogólne:

1. Minimalne szerokości ścieżek rowerowych określa Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 14 maja 1999 r.) Cytat:
Rozdział 9
Ścieżki rowerowe
§ 47. 1. Szerokość ścieżki rowerowej powinna wynosić nie mniej niż:
1) 1,5 m - gdy jest ona jednokierunkowa,
2) 2,0 m - gdy jest ona dwukierunkowa,
3) 2,5 m - gdy ze ścieżki jednokierunkowej mogą korzystać piesi.
Niedopuszczalna jest sytuacja, aby dwukierunkowa droga rowerowa miała szerokość poniżej tej wartości (liczoną pomiędzy obrzeżami). Natomiast w kilku miejscach dwukierunkowa droga rowerowa ma szerokość jedynie 1,5 m co dyskwalifikuję ją pod kątem bezpiecznego użytkowania. Niedopuszczalnym jest, aby dwukierunkowa droga dla pieszych i rowerzystów miała szerokość 2 metrów (liczone wraz z obrzeżami), co jest rozwiązaniem przyjętym praktycznie w całym projekcie.
Wobec tego wnioskuję o dostosowanie szerokości drogi rowerowej i ciągu pieszo-rowerowego do parametrów minimalnych bądź zmianę projektu stałej organizacji ruchu zgodnie z warunkami określonymi w ww. Rozporządzeniu, a także zgodnie ze stosownymi przepisami Prawa o Ruchu Drogowym.
W związku z tym, że wprowadzenie zmian do projektu dostosowujących go do parametrów zgodnych z przepisami prawa ze względu na zaawansowanie realizacji projektu oraz warunki terenowe wydaje się być na całości objętej opracowaniem niemożliwe, pozostaje stosowna zmiana projektu stałej organizacji ruchu. Wnoszę więc o zastąpienie znaków C-13 i C-13/C-16 kombinacją znaków C-16 + T-22.

2. Przyjęte wartości promieni łuków dla drogi rowerowej są w wielu miejscach zbyt niskie by zapewnić bezpieczną i komfortową jazdę rowerem i wynoszą od 5 do 10 m. W związku z tym wnioskuję o polepszenie parametrów użytkowych drogi rowerowej poprzez wykonanie łuków o promieniu liczonym od wewnętrznej krawędzi ścieżki wartości minimum 20 m, wskazane 30 m, a nawet 50 m.

3. Należy przeanalizować zasadność montażu wszystkich uwzględnionych w projekcie barierek wygrodzeniowych. Nie ma żadnej zasadności stosowania barier odgradzających drogę rowerową od chodnika: takie rozwiązanie nie zwiększa, a zmniejsza bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów w związku z czym nie jest ono stosowane. Podobnie nie ma zasadności stosowania barier na terenie leśnym.

4. Część opisowa projektu organizacji ruchu nie zgadza się z częścią rysunkową. W opisie można m.in. przeczytać: „W kilometrze DW 654 6+136, 5+839 i DW 258 2+204 (0+360, 0+630, 6+912) przewidziano przejazd dla rowerów wyznaczony znakami D-6b i P-11. Na skrzyżowaniu w kilometrze 6+296 (0+106) uzupełnia się istniejące przejście dla pieszych o przejazd dla rowerzystów wyznaczony znakami P-11 oraz zamianę znaku D-6 na D-6b. Na terenie Złotorii przy szkole podstawowej w km 6+134 (0+335) wyznacza się przejście dla pieszych z przejazdem dla rowerzystów wyznaczone znakami P-10 i P-11 oraz D-6b.” Powyższe zapisy nie mają odzwierciedlenia w części rysunkowej.

5. Wymagane jest skomunikowanie infrastruktury dla pieszych i rowerzystów z drogami poprzecznymi poprzez utworzenie wjazdów/zjazdów na drogę rowerową oraz zastosowanie odpowiedniego oznakowania drogowego.

6. Uskoki na drodze rowerowej zgodnie z zapisami stosownego Rozporządzenia nie mogą być wyższe niż 1 cm. Zalecane wtopienie wszystkich krawężników poprzecznych na drodze rowerowej do 0 cm bądź zastosowanie technologii bezkrawężnikowej.

7. Stosowanie oznakowania pionowego A-30 (?) „inne niebezpieczeństwo” wraz z tabliczką T-3 „piesi i rowerzyści” jest wysoce nieuzasadnione. Po pierwsze ruch rowerowy i pieszy prowadzony jest wzdłuż wszystkich dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych wobec czego takie oznakowanie – inne niebezpieczeństwo (?) - na tym fragmencie trasy jest zbędne. Po drugie kierujący pojazdem mechanicznym winien zwracać szczególną uwagę na pozostałych uczestników ruchu, szczególnie tych niechronionych bez względu na fakt czy oznakowanie pionowe w formie A-30 (?) istnieje czy nie. Stosowanie takiego oznakowania punktowo może powodować mylne wrażenie, że piesi i rowerzyści stanowią „inne niebezpieczeństwo” tylko na tym fragmencie drogi.

8. Na skrzyżowaniach drogi rowerowej z drogami leśnymi oraz drogami gruntowymi wskazane zachowanie ciągłości niwelety drogi rowerowej i poprowadzenie jej po progu zwalniającym celem zwiększenia bezpieczeństwa rowerzystów. Zgodnie z prawem o ruchu drogowym rowerzysta jadący drogą rowerową ma w tym miejscu bezwzględne pierwszeństwo, co winna sygnalizować także geometria i przebieg trasy.

9. Niczym nieuzasadnione jest wydzielenie drogi rowerowej wzdłuż drogi dojazdowej do jeziora (od 11+700 km) Na drodze gruntowej leśnej ruch rowerowy winien odbywać się na zasadach ogólnych. Ze względu na duży deficyt miejsc parkingowych w sezonie letnim zasadnym jest przypuszczenie, że ciąg pieszo-rowerowy będzie pełnił funkcję przede wszystkim parkingu dla samochodów.

10. Wydzielenie drogi rowerowej na odcinku 12+133 - 12+408 km w praktyce pogorszy warunki ruchu rowerowego – projekt przewiduje wykonanie wąskiego, bo jedynie 2 metrowego (liczone wraz z obrzeżami) ciągu pieszo-rowerowego w miejscu, gdzie przebiegała utwardzona droga leśna o szerokości ok. 4 m.

11. Słupki „przeszkodowe” uwzględnione w projekcie w odstępie zaledwie 1 metra od siebie w teorii utrudnią wjazd samochodom, ale w praktyce utrudnią także podróż rowerem szczególnie wyposażonym w przyczepkę. Montaż słupków przy tej (zbyt małej) szerokości drogi rowerowej oraz w terenie pozbawionym oświetlenia może stwarzać realne niebezpieczeństwo dla rowerzystów.

12. Brak zasadności wykonywania ciągu samochodowo-rowerowego o szerokości 3,5 m w ramach projektu zwiększającego z definicji bezpieczeństwo rowerzystów na odcinku 12+408 – 12+627 km: droga nie obsługuje żadnego celu podróży rowerem, a ponadto jest drogą leśną utwardzoną.

Uwagi szczegółowe:

1. Odcinek 0 – 0+350 km. Przyjęte rozwiązania techniczne dla drogi rowerowej i chodnika nie pozwalają zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa na zastosowanie znaków C-13 i C-13/C-16 ze względu na zbyt małe szerokości projektowanej infrastruktury dla pieszych i rowerzystów. Dodatkowo część opisowa nie zgadza się z częścią rysunkową projektu stałej organizacji ruchu.

W związku z powyższym wskazana korekta oznakowania oraz rezygnacja z barierek wygrodzeniowych, których zastosowanie w tym miejscu jest niczym nieuzasadnione. Dodatkowo sugerowana jest zmiana geometrii drogi i chodnika poprzez zwiększenie promieni łuków  oraz poszerzenie drogi rowerowej w obrębie skrzyżowania o 20 %.

2. Okolice 0+350 km. Projektowane znaki  pionowe znajdują się w skrajni drogi rowerowej. Szerokość ciągu pieszo-rowerowego niezgodna z treścią stosownego Rozporządzenia. Zastosowane rozwiązanie dla oznakowania poziomego i pionowego jest niezgodne z częścią opisową projektu stałej organizacji ruchu oraz zmusza rowerzystów do prowadzenia swoich pojazdów.

3. W obrębie skrzyżowaniu z ul. 8 Marca wskazana korekta oznakowania poziomego i pionowego (niezgodność części opisowej z częścią rysunkową projektu; zbyt mała szerokość ciągu pieszo-rowerowego, zmuszanie rowerzystów do prowadzenie roweru: brak przejazdu rowerowego). Projektowane oznakowanie pionowe znajduje się w skrajni drogi rowerowej. Wymagane doprowadzenie chodnika wytyczonego po stronie zachodniej do skrzyżowania celem zwiększenia bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów.

4. Na odcinku 0+650 - 0+750 km zalecana korekta geometrii drogi rowerowej poprzez wyprostowanie przebiegu drogi rowerowej (m.in. zbędne załamania pomiędzy wjazdami 0+679 – 0+691).

5. Okolice 0+700 km. Zrezygnować z części barierek wygrodzeniowych. Znak D-42 będzie znajdować się w skrajni drogi rowerowej.

6. Okolice 0-900 km. Należy przeanalizować konieczność montażu barier U-11a.
W przypadku wystąpienia konieczności ich montażu należy zachować minimalną skrajnię drogi rowerowej. Znaki drogowe znajdują się w skrajni drogi rowerowej.

7. Odcinek 0+892 – 0+965 km – przy wewnętrznej krawędzi drogi rowerowej, która bezpośrednio przylega do jezdni zastosować oznakowanie poziome P-2 lub P-7b celem wyznaczenia minimalnej skrajni drogowej oraz zwiększenie bezpieczeństwa rowerzystów  po zmroku. Warto rozważyć zastosowanie oznakowania pulsacyjnego. Rozważyć zasadność montażu barier U-12. Przy ich montażu konieczność zastosowania skrajni drogi rowerowej.

8. Okolice 1+050 km. Znak E-18 w skrajni drogi rowerowej.

9. Okolice 1+1120 km. Zwiększyć  promień łuków na drodze rowerowej na wysokości słupa energetycznego do maksymalnej możliwej wielkości podyktowanej możliwościami terenowymi.

10. Okolice 1+200 km. Wskazana korekta oznakowania poziomego i pionowego (zbyt mała szerokość ciągu pieszo-rowerowego, brak znaku C-13/16a w polskich przepisach, zbędne znaki C-13/16a z tabliczką). Projektowane oznakowanie pionowe znajduje się w skrajni drogi rowerowej. Zalecane poszerzenie drogi rowerowej w obrębie skrzyżowania o 20 % na łuku wewnętrznym.

11. Na odcinku 1+500-1+600 km przeanalizować konieczność montażu barier U-12 na całej długości. W przypadku konieczności ich montażu należy zachować minimalną skrajnię drogi rowerowej.

12. Okolice 2+369 km. Doprowadzić chodnik od peronu przystankowego do wysokości wjazdu na wysokości ul. Bajkowej. Projektowane i istniejące znaki znajdują się w skrajni drogi rowerowej.

13. Okolice 2+790 km. Zwiększyć promień łuku drogi rowerowej do min. 20 m, zalecane 30 m oraz poszerzyć ścieżkę do szerokości 2 m pomiędzy obrzeżami. Zwężenie w proponowanym kształcie jest niedopuszczalne ze względów bezpieczeństwa: ścieżka przylega bezpośrednio do ogrodzenia.

14. 2+790 - 2+845 km oraz 2+866 - 2+872 km. Przeanalizować konieczność montażu barierek U-11a i U-12. W przypadku konieczności montażu barier zachować skrajnię minimalną dla drogi rowerowej. Podane w projekcie szerokości są niezgodne ze stosownym Rozporządzeniem (brak skrajni, do szerokości drogi rowerowej wliczone zostały obrzeża).

15. Okolice 3+120 km. Zwiększyć promień łuku drogi rowerowej do wartości minimum 20 m, wskazane 30 m. Do szerokości drogi rowerowej wliczono obrzeża.

16. Okolice 3+400 km. Doprowadzić chodnik od peronu przystankowego do wjazdu na wysokości ul. Leśnej. Zwiększyć promień łuku na drodze rowerowej do wartości min. 20 m, wskazane 30 m, a nawet 50 m. Istniejące znaki w skrajni drogi rowerowej.

17. Okolice 3+400 – 3+450 km. Zrezygnować z barier typu U-12 ze względu na zbyt małą szerokość drogi rowerowej. W zamian wskazane poszerzenie drogi rowerowej do 2 m –2,10 m (kosztem opaski) i wymalowanie na krawędzi drogi rowerowej linii poziomej P-2 lub P-7b. Zbyt mała szerokość ścieżki rowerowej oraz barierki w skrajni zdecydowanie zmniejszą bezpieczeństwo ruchu rowerowego.

18. Okolice 3+461 km. Zwiększenie promienia drogi rowerowej do wartości min. 20 m, wskazane 30 m.

19. Okolice 3+900 – 4+050 km Istniejące i projektowane znaki w skrajni drogi rowerowej. Zwiększenie promienia drogi rowerowej do wartości min. 30 m.

20. Okolice 4+000 – 4+0060 km Zwiększyć promienie łuków na drodze rowerowej do wartości minimum 30 m, wskazane 50m, przybliżyć ścieżkę rowerową za przystankiem do krawędzi jezdni o ok. 2 m.

21. Okolice 4+300 km. Polepszyć geometrię drogi rowerowej poprzez zmianę przebiegu drogi i zwiększenie łuków na drodze rowerowej do wartości min. 20 m, wskazane 30 m. Zalecana rezygnacja ze słupków U-12c, których lokalizacja na ostrym łuku stwarza niebezpieczeństwo dla rowerzystów. Po zmianie geometrii trasy słupki okażą się całkowicie zbędne.

22. Okolice 5+020 km  Wskazana korekta geometrii drogi rowerowej poprzez zmianę przebiegu drogi i zwiększenie promieni łuków do wartości min. 30 m. Zalecana rezygnacja ze słupków U-12c, których lokalizacja na ostrym łuku stwarza niebezpieczeństwo dla rowerzystów. Po zmianie geometrii trasy słupki okażą się całkowicie zbędne.

23. Okolice 5+570 km. Zwiększyć promień łuku na drodze rowerowej do wartości minimum 30 m, wskazane 50 m. Wskazana korekta geometrii trasy.

24. Od 6+160 do 6+185 km. Wskazana korekta geometrii drogi rowerowej poprzez zmianę przebiegu trasy i zwiększenie łuków do wartości min. 30 m, wskazane 50 m.

25. Okolice 6+470 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej w obrębie skrzyżowania po północno-zachodniej stronie poprzez zwiększenie promieni łuków do min. 30 m, lub/oraz poszerzenie ścieżki na łukach o 20%. Poszerzenie wskazane także po stronie południowo-wschodniej. Wymagana korekta oznakowania pionowego: zbyt mała szerokość jak dla ciągu pieszo-rowerowego. Dodatkowo wskazane usunięcie znaków C-13/16a (brak takich znaków w stosownym Rozporządzeniu) – rowerzysta winien mieć w tym miejscu pierwszeństwo ze względu na przyjęte oznakowanie ogólne drogi (skrzyżowanie z drogą podporządkowaną) i obowiązujące zasady Prawa o Ruchu Drogowym.

26. Okolice 6+500 km. Znak w skrajni drogi rowerowej.

27. Odcinek pomiędzy 6+690 – 6+750 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do min. 30 m, zalecane 50 m lub/oraz poszerzenie ścieżki na łukach o 20%.

28. Okolice 6+900 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej w obrębie skrzyżowania poprzez zwiększenie promieni łuków do min. 30 m zalecane 50 m lub/oraz poszerzenie ścieżki na łukach o 20%. Zalecana likwidacja łuku na 6+889 km i wyprostowanie przebiegu trasy. Wymagana korekta oznakowania pionowego: zbyt mała szerokość jak dla ciągu pieszo-rowerowego. Dodatkowo wskazane usunięcie znaków C-13/16a (brak takich znaków w stosownym rozporządzeniu) – rowerzysta winien mieć w tym miejscu pierwszeństwo ze względu na przyjęte oznakowanie ogólne drogi (skrzyżowanie z drogą podporządkowaną) i obowiązujące zasady Prawa o Ruchu Drogowym.

29. Okolice 7+000 km. Znak E-18a w skrajni drogi rowerowej.

30. Okolice 7+115 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promienia łuku do min. 30 m wskazane 50 m lub/oraz poszerzenie ścieżki na łuku o 20%.

31. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez likwidację łuku na 7+440 km.

32. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez likwidację łuku na 8+043 km.

33. 8+140 - 8+200 km. Rozważyć zasadność montażu barier U-12.

34. 8+260 – 8-350 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do min. 30 m zalecane 50 m  lub/oraz poszerzenie ścieżki na łukach o 20%. Jeśli pozwolą na to warunki terenowe proponowana likwidacja łuków na 8+288 km i 8+328 km.

35. 8+510 – 8+570. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do min. 30 m zalecane 50m lub/oraz poszerzenie ścieżki na łukach o 20%. Jeśli pozwolą na to warunki terenowe proponowana likwidacja łuku na 8+550 km.

36. 8+845 - 8+900 km. Rozważyć zasadność montażu barier U-12. Należy zauważyć że bariery mają zostać postawione w terenie leśnym, ponadto na odcinku 8+860 - 8+800 km nie przewidziano barier, mimo że skarpy są porównywalne.

37. Okolice 9+060 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuku do 50 m. Jeśli pozwolą na to warunki terenowe proponowana likwidacja łuku na 9+071 km.

38. Okolice 9+230 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuku do 50 m. Jeśli pozwolą na to warunki terenowe proponowana likwidacja łuku na 9+234 km.

39. 9+460 - 9+490 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do 50 m. Jeśli pozwolą na to warunki terenowe proponowana likwidacja łuku na 9+478 km.

40. 9+930 - 9+990 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuku do 50 m.

41. 10+010 - 10+095 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do 50 m. Jeśli pozwolą na to warunki terenowe proponowana likwidacja łuku na 10+026 km.

42. 10+610 - 10+635 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do 50 m.

43. 10+950 - 11+080 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do min. 30 m, wskazane 50 m. Jeśli pozwolą na to warunki terenowe proponowana likwidacja łuku na 10+992 km. Przeanalizować ponownie zasadność montażu barier U-12 na odcinku 11+052 - 11+068. Wskazana likwidacja znaków C-13/C-16 ze względu na niewystarczającą szerokość jak dla ciągu pieszo-rowerowego.

44. Okolice 11+580 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do 50 m. Jeśli pozwolą na to warunki terenowe proponowana likwidacja łuku na 11+580 km.

45. Okolice 11+700 km. Wymagana korekta oznakowania pionowego: zbyt mała szerokość jak dla ciągu pieszo-rowerowego. Wymagane włączenie drogi rowerowej w drogę 258 celem umożliwienia kontynuowania jazdy rowerem na zasadach ogólnych oraz wjazd na ścieżkę od strony Osieka. Wymagana zmiana geometrii drogi rowerowej w obrębie skrzyżowania po północno-zachodniej stronie poprzez zwiększenie promieni łuków do min. 20 m, lub/oraz poszerzenie ścieżki na łukach o 20%.

46. 11+860 - 11+980 km. Wskazana zmiana geometrii drogi rowerowej poprzez zwiększenie promieni łuków do minimum 20 m, wskazane 30 m lub/oraz poszerzenie ścieżki na łukach o 20%.

47. Okolice 12+130 km. Wymagana korekta oznakowania pionowego: zbyt mała szerokość jak dla ciągu pieszo-rowerowego. Dodatkowo wskazane usunięcie znaków C-13/16a (brak takich znaków w stosownym rozporządzeniu). Ponadto znaki pionowe winny być projektowane po prawej stronie zgodnie z kierunkiem ruchu. Zastosowanie znaku B-1 + T-22 wyklucza konieczność stosowania znaku C-13/16. Odległości pomiędzy projektowanymi słupkami U-12 c winny wynosić 1,5 m. Wskazane poszerzenie ścieżki w obrębie skrzyżowania do 2,5 m.

48. 12+400 - 12+500 km. Wymagana korekta oznakowania pionowego: zbyt mała szerokość jak dla ciągu pieszo-rowerowego. Oznakowanie pionowe B-43 bezzasadne w kontekście charakteru drogi. Wskazane usunięcie znaków C-13/16a (brak takich znaków w stosownym rozporządzeniu). Zastosowanie znaku B-1 + T-22 wyklucza konieczność stosowania znaku C-13/16. Odległości pomiędzy projektowanymi słupkami U-12 c winny wynosić 1,5 m.

49. 12+630 km. Oznakowanie pionowe B-43 oraz A-30 + T-3 bezzasadne w kontekście charakteru drogi (leśna gruntowa).

Liczymy na rzetelne przeanalizowanie treści zawartych w piśmie i wprowadzenie koniecznych zmian do projektu na etapie wykonawstwa. Zwiększy to zdecydowanie funkcjonalność powstającej infrastruktury z korzyścią dla jej użytkowników.

Z poważaniem

Paweł Wiśniewski

Stowarzyszenie Rowerowy Toruń

Do wiadomości:
1. adresat
2. a/a